ПЫТАННІ СУІСНАВАННЯ КУЛЬТУР ВУСНАГА І ПІСЬМОВАГА ТЫПУ Ў ТРАДЫЦЫЙНЫМ БЕЛАРУСКІМ МАСТАЦТВЕ
СПІС ЛІТАРАТУРЫ
ПЫТАННІ СУІСНАВАННЯ КУЛЬТУР ВУСНАГА І ПІСЬМОВАГА ТЫПУ Ў ТРАДЫЦЫЙНЫМ БЕЛАРУСКІМ МАСТАЦТВЕ
Дадзеная праца накіраваная на вызначэнне асаблiвасцей сутыкнення вуснай і пісьмовай форм традыцыйнай беларускай культуры, дазволiт выявіць суадносіны, супрацьлегласць, суіснаванне разнастайных форм творчасцi.
Культурная сітуацыя, якая склалася ў нашай краіне, і тыя працэсы, якія працякаюць у музычнай культуры розных савецкіх рэспублік і рэгіёнаў, вельмі спецыфічныя, калі параўноўваць іх з развіццём музычнай культуры ў іншых еўрапейскіх і азіяцкіх краінах. І перш за ўсё таму, што ў сілу многіх гістарычных прычын у нашай краіне назіраецца асаблівая суадносіны паміж фальклорнымі традыцыямі і тэндэнцыямі прафесійнага кампазітарскай творчасці [1].
Каб вызначыць асаблівасці ўзаемадзеяння вуснай і пісьмовай культуры беларускага народу, звернемся да паняццяў “вусная” і “пісьмовая” рэч, якія з'яўляюцца высновай для суіснавання форм беларускай культуры.
Пісьмовая і вусная размова ўладкованы прынцыпова рознай выявай.
Вусная размова – гаворка, звернутая да суразмоўцы, які не толькі прысутнічае ў наяўнасці, але і асабіста знаёмы. Гэта абумоўлівае наяўнасць у абодвух удзельнікаў камунікацыі некаторай агульнай памяці, больш багатай і детализованной, чым тая абстрактная агульная памяць, якая ўласцівая ўсяму калектыву.
Пісьмовая ж гаворка арыентавана на гэтую і другую часткі памяці. У пісьмовае паведамленне ўключаецца тое, што невядома любому размаўляючаму на дадзенай мове, а ў вуснае – тое, што невядома дадзеным. Таму пісьмовае маўленне значна больш детализована. Вусная размова апускае тое, што суразмоўцу вядома. А што суразмоўцу вядома, які казаў ўстанаўлівае на падставе звароту да внетекстовому свеце – да асобы адрасата. На падставе такога аналізу ён заключае аб ступені блізкасці свайго вопыту да вопыту
1. Лотман, Ю.М. Беседа, А.А. Иванова К вопросу о специфике работы над историко-литературными источниками // Вопр. лит. 1966. – № 1.
2. Белорусский народный костюм: крой, вышивка и декоративные швы / О. А. Лобачевская, З. И. Зимина. – 2-е изд. – Минск: Беларус. навука, 2013.
3. Зап. а. Феадосій (Басаў Р.Ц.) у 1980-90-х гг. у в. Маркавічы, в. Гадзічава Гомельскага раёна Гомельскай вобласці ад мясцовых жыхароў.
4. Зап. Глушэц І.В., Архіпаў І.А., Бабакова З.У. у 2013 г. у аг. Неглюбка Веткаўскага раёна Гомельскай вобласці ад Дзямчыхінай Ефрасінні Іванаўны, 1933 г. н.
5. Зап. Глушэц І.В., Тульжанкова М.А. у 2013 г. у аг. Неглюбка Веткаўскага раёна Гомельскай вобласці ад Барсуковай Еўдакіі Лявонцьеўны, 1944 г. н.
6. Зап. Глушэц І.В., Тульжанкова М.А. у 2013 г. у аг. Неглюбка Веткаўскага раёна Гомельскай вобласці ад Дзямчыхінай Ефрасінні Іванаўны, 1933 г. н.
7. Ідэнтыфікацыя і інвентарызацыя нематэрыяльнай культурнай спадчыны: Практычнае кіраўніцтва / А. Сташкевіч [і інш.]. – Мінск: Інстытут культуры Беларусі, 2013. – 164 с.
8. Костина, А.В. Традиционная культура: к проблеме определения понятия [Электронный ресурс] / А.В. Костина // Информационный гуманитарный портал “Знание. Понимание. Умение” – 2009. – №4 – Культурология. – Режим доступа: http://www.zpu-journal.ru/e-zpu/2009/4/Kostina/. – Дата доступа: 01.03.2017.
9. Народная культура в современных условиях [Электронный ресурс] : Учеб. пособие / М-во культуры РФ. Рос. ин-т культурологии; Отв. ред. Н. Г. Михайлова. – М., 2000. – 219 с. – Режим доступа: http://www.riku.ru/lib/narcult/nar-cult-raw.htm. – Дата доступа: 03.03.2017.
10. Соколов, К.Б. Субкультурная стратификация и городской фольклор / К.Б. Соколов // Традиционная культура: Научный альманах. – 2000. – № 1. – С. 10-17.
11. Традыцыйная мастацкая культура беларусаў: у 6 т. / Т.В. Валодзіна [і інш.]; ідэя і агул. рэдагаванне Т.Б. Варфаламеевай. – Мінск: Выш. шк., 2001-2013. – Т. 6: Гомельскае Палессе і Падняпроўе: у 2 кн. – 2012-2013. – Кн. 1. – 2012. – 910 с.
12. Трансформация [Электронный ресурс] // Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка / Материалы для лексической разработки заимствованных слов в русской литературной речи. Составлен под ред. А. Н. Чудинова. Издание третье, тщательно исправленное и значительно дополненное (более 5000 новых слов) преимущественно социально-политическими терминами, вошедшими в жизнь в последние годы. – СПб., Издание В. И. Губинского, 1910. – Режим доступа: http://dic.academic.ru/dic.nsf/dic_fwords/36473/ТРАНСФОРМАЦИЯ. – Дата доступа: 01.03.2017.
13. Трансформация [Электронный ресурс] // Юридическая энциклопедия. 2015. – Режим доступа: http://yuridicheskaya_encyclopediya.academic.ru/11783/ТРАНСФОРМАЦИЯ. – Дата доступа: 01.03.2017.
