Уводзiны
Асноуная частка
Заключэнне
Спіс выкарастанай літаратуры
УводзiныТэма аб Функцыях і паўнамоцтвах кіраўніка дзяржавы як гаранта выканання Канстытуцыі, правоў і свабод грамадзян застаецца адзінай з найбольш актуальных і значымых у кантэксце сучаснага сусветнага парадка. У сусвете, які пражывае ўзбуджаныя геапалітычныя і эканамічныя ператрусі, пытанні дзяржаўнай стабільнасці, заканнасці і абароны прав і свабод грамадзян стаюць крайне актуальнымі і цікаўымі для аналізу.
Кіраўнік дзяржавы, у сваю чаргу, становіцца цэнтральным элементам гэтага прадстаўлення. Яго роля ў гарантаванні выканання Канстытуцыі, правоў і свабод грамадзян мае пераможнае значэнне для забеспячэння стабільнасці і справядлівасці ў краіне. У кантэксце стратэгічных вызваў і загадзяў, кіраўнік дзяржавы абавязаны адаптаваць свае дзеянні і рашэнні да патрэбаў нацыі, прагрэсаваць у сферы праваў грамадзян і забяспечыць эфектыўную абарону іх інтересаў.
Глабальная дынаміка і развіццё тэхналогій узростае патрэбнасць у прыняцці эфектыўных мер для абароны прав грамадзян ад патэнцыяльных загадзяў і абмежаванняў. Кіраўнік дзяржавы павінен быць ведам і адказным у сваіх дзеяннях, адабіраючы прагрэсіўныя падыходы да захавання і распаўсюджвання правоў і свабод. Яго паўнамоцтвы неабходна выкарыстоўваць у гарманіі з патрэбамі сучаснага грамадзяніна, забяспечваючы тлумачэнне і рэалізацыю найважнейшых палажэнняў Канстытуцыі ў кантэксце сучаснага свету. У гэтым кантэксце, актуальнасць вышэйзгаданай тэмы неабходна разумець як ключавы фактар у барацьбе за адзінство, безпеку і справядлівасць у дзяржаве, дзе кожны грамадзянін мае права і свабоды, захоўваючы пачуццё прававай узнагароджанасці і гармоніі.
Мэта гэтай працы заключаецца ў аналізе і асветленні функцый і паўнамоцтваў кіраўніка дзяржавы як гаранта выканання Канстытуцыі, правоў і свабод грамадзян.
[...]
Асноуная частка
У навуковай літаратуры і канстытуцыйнай практыцы няма адназначнага падыходу да вызначэння паняцця «кіраўнік дзяржавы» як па сутнасці, так і па змесце. Даволі часта сустракаецца змешванне тэрмінаў «Канстытуцыйны орган» , «прэзідэнт» , «кіраўнік дзяржавы» , «народны трыбун»,» Вярхоўны магістр і ўладны арбітр і інш. У артыкуле 79 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь сказана, што Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь з'яўляецца кіраўніком дзяржавы. Нявызначанасць у гэтым пытанні дадае артыкул 16 Закона Рэспублікі Беларусь ад 21.02.1995 № 3602-XII «Аб прэзідэнце Рэспублікі Беларусь» (далей – Закон «аб Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь»), дзе гаворыцца, што прэзідэнт ажыццяўляе функцыі кіраўніка дзяржавы .
Супярэчлівасць паняцця «кіраўнік дзяржавы» становіцца асабліва прыкметнай, калі ў яго змяшчаюць усе магчымыя змястоўныя характарыстыкі Прэзідэнта (орган дзяржаўнай улады, вышэйшая службовая асоба, інстытут, які прадстаўляе дзяржаву, універсальны прадстаўнік дзяржавы, першы сярод дзяржаўных службовых асоб, першая асоба дзяржавы, лідэр краіны і інш.) без выяўлення нетрадыцыйнасці і арыгінальнасці дадзенага феномену.
Напрыклад, С. Г. Парэчына піша: «надзяленне Прэзідэнта тытулам кіраўніка дзяржавы выцякае з неабходнасці забеспячэння ўзаемадзеяння ўладаў, устойлівасці дзяржаўнага механізму, пераемнасці і стабільнасці дзяржаўных органаў». Але тытул – гэта ганаровае званне, прадастаўленае па спадчыне альбо ў знак прызнання заслуг, поспехаў у якой-небудзь дзейнасці. Пра гэта напісана ва ўсіх слоўніках. Аб атрыманні спадчыны казаць тут не даводзіцца, паколькі прэзідэнт выбіраецца народам, а за якія-небудзь заслугі прысваенне тытула кіраўніка дзяржавы Канстытуцыяй і законамі ў Беларусі не прадугледжана. Відавочна, што забеспячэнне ўзаемадзеяння ўладаў, устойлівасці дзяржаўнага механізму, пераемнасці і стабільнасці дзяржаўных органаў і іншыя напрамкі дзейнасці – гэта ўсе дзяржаўныя функцыі прэзідэнта, замацаваныя ў Канстытуцыі.
[...]
Заключэнне
Функцыя і паўнамоцтвы кіраўніка дзяржавы гуляюць важную ролю ў гарантаванні выканання Канстытуцыі, правоў і свабод грамадзян. Как глава дзяржавы, яму пакладаюцца адказнасці і абавязкі, якія напрацоўваюцца ў канстытуцыйным ладзе. Асноўнай функцыяй яго ўлады ёсць абарона, суцэльнасць і забеспячэнне прадстаўленых законам правоў і свабод грамадзян.
Кіраўнік дзяржавы выступае як гарант стабільнасці і заканнасці ў краіне, забяспечваючы прававую аснову для функцыянавання суспільства. Яго паўнамоцтвы уключаюць у сябе права ўдзельніцтва ў заканадаўчым працэсе, падпісанне законаў і выкананне іншых адміністрацыйных абавязкаў.
Крозь асобны аспект, кіраўнік дзяржавы выконвае ролю абаронцы Канстытуцыі, станаўчых прынцыпаў і правоў грамадзян. Яму даручана маніторыць і забяспечваць збежнасць выканання законаў і адзіначэнне любых спроб парадкаў, што маглі б пагражаць заканнасці і правам грамадзян.
Пры гэтым кіраўнік дзяржавы павінен выконваць свае функцыі аб'ектыўна і адпаведальна, дзейнічаючы ў інтэрэсах суспільства і стрымліваючы свае паўнамоцтвы ў межах заканадаўчых рамкаў. Яго здольнасць забяспечыць стабільнасць і захаванне правоў і свабод грамадзян ўздзейнічае на ўзровень даверу і легітымнасці ўлады ў адваротнай связі з насельніцтвам. Такім чынам, кіраўнік дзяржавы, як гарант выканання Канстытуцыі, правоў і свабод грамадзян, несе вялікую адказнасць за стабільнасць і развіццё дзяржавы, а таксама за абарону і захаванне прававых прамежак грамадзян.
1. Абрамовіч А. М. канстытуцыйная рэформа: праблемы і перспектывы / / юрыдычная навука і адукацыя ў Беларускім дзяржаўным універсітэце: гісторыя і сучаснасць: да 95-годдзя юрыд. фак. : зб. навук. тр. / рэдкал.: Т.м. Міхалёва (гл. рэд.) [і інш.]; пад рэд. т. м. Міхалёвай [і інш.]. - Мінск: БДУ, 2020. С. 7-11.
2. Баглай м.в., туманаў В. А. Малая энцыклапедыя канстытуцыйнага права. Мн.: Бек, 1998. – 516 с.
3. Васілевіч Г.А. Беларуская Юрыдычная энцыклапедыя : У 4 т. – Мінск : ГІУСТ БДУ, 2007. - Т.1.
4. Вегера і. у. асаблівасці рэалізацыі заканадаўчай і кантрольнай функцыі Парламента ў дачыненні да дэкрэтаў Прэзідэнта / / Вестн. Полацк. дзярж.ун-та. – 2015. – № 6. С. 95-99.
5. Верамеенка в. м., Верамеенка м. д. канстытуцыйнае права: вучэб. дапаможнік. - Мінск: выд-ць Грев-цова, 2014. – 488 с.
6. Грамыка а., Уліда Д. прэзідэнт Гродна, або апошні ўладальнік Аўгустовак: працяг гісторыі сям'і О'браэн дэ Ласі // Вячэрні Гродна. – 2019. – 10 лістапада. С.3.
7. Дземічэўд. М. канстытуцыйнае права: падручнік. - Мінск: Адукацыя i выхаванне, 2012. – 416 с.
8. Демичев д. м. канстытуцыйна-прававы статус Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь / / прававыя аспекты эканом. развіцця Рэсп. Беларусь: матэрыялы II Рэсп. навук.- практ. конф. Мінск, 15 чэр. 2007 г.): зб. дакладаў, артыкулаў і навук. паведамленняў / навук. рэд. г.б. Шышко. - Мінск, 2008. С.15-24.
9. Іпатаў У. Д. інстытут прэзідэнцтва ў Рэспубліцы Беларусь і яго канстытуцыйнае развіццё / / Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь як каштоўнасны выбар: 25 гадоў здзяйсненняў і пераўтварэнняў : зб.арт. 34 Парэчына с. г. інстытут прэзідэнцтва: гісторыя і сучаснасць / пад агул. рэд. я. у. Матусевіча. Мінск: ІСПІ, 2003. С. 115.
10. Рэсп. навук.- практ. конф., 4 мар. 2019 г., Мінск, Рэсп. Беларусь / рэдкал.: Г.А. Васілевіч (гл. рэд.) [і інш.]. - Мінск, 2019. С. 8-11.
