Культурна-гістарычны метад у праекцыі на даследаванне твораў Я.Коласа

Культурна-гістарычы метад трактуе літаратуру як захаванне народнага духу ў розныя этапы яго гістарычнага жыцця. Пошукі агульных прычын з'яўлення мастацкага твора спараджаюць яго трактоўку не толькі як стварэння біяграфічнага аўтара, але як дакумента эпохі.

Саступаючы фармальнаму метаду ў дакладнасці, адмаўляючыся ад збліжэння літаратурнага даследаванні з працай матэматыка і статыста, высоўваючы на першыя ролі агульнакультурная кругагляд, інтуіцыю даследчыка, творчасць Якуба Коласа прыцягвае ўвагу не толькі літаратуразнаўцаў, але і навукоўцаў. Звязана гэты с тым, што Якуб Колас не толькі мае своеасаблівы стыль пісьма, але яго творчасць шматгранна.

Якуба Коласа можна назваць вялікім мастаком слова, які глыбока выявіў грамадска-гістарычныя імкненні і духоўныя патрэбы беларускага народа, узбагаціў нацыянальную літаратуру выдатнымі творчымі набыткамі. Мінавіта Якуб Колас стаў мастацкім летапісцам жыцця беларускага народу на працягу доўгай і складанай гістарычнай эпохі. Праз свае аповесці і апавяданні Якуб Колас адкрывае не толькі душу стваральніка з яе псіхалагічнымі рысамі, але псіхалогію ўсяго беларускага народа,  псіхалаогію ўсяго стагоддзя.

Творчасць Якуба Коласа, як мастака слова, гарманічная і разам з тым шматгранная, багатая эстэтычна. Пісьменнік шукае глыбінны змест  чалавека и яго працы, яго асяроддзя, дзе паказвае праз літаратурныя сродкі духоўныя і эмацыянальныя перажыванні чалавека, няпросты лёс простага рабочага і тых, каго застала вайна і звязаны з ей няпросты час, за канкрэтнымі назіраннямі ў яго крыецца шматзначны псіхалагічны і філасоўскі падтэкст. Пісьменніцкая індывідуальнасць Коласа нясе на сабе вельмі характэрны адбітак жыцця народа, яго фарбаў, грамадскіх імпульсаў. У яго аповесцях раскрываецца грамадзянская мэтаімкненасть, чуйнасць да запатрабаванняў часу.  Якуб Колас імкнуўся стварыць духоўна-маральныя ідэалы, напоўніць жыццё высокімі ідэаламі і мэтамі. 

Праз свае творы аўтар раскрывае  беларускі нацыянальны характар, выкарыстоўвае гістарычную эпоху для праекцыі сучаснасці і мінулага, бо менавіта ад глыбіні ўзнятых праз літаратуру  і іншыя крыніцы гістарычных падзей, шырыні іх распрацоўкі, ад асваення праблем таго часу, залежыць узровень сталасці айчыннай літаратуры.

Культурна-гістарычны метад – метад даследавання культурных артэфактаў, які дазваляе вывучаць мастацкія творы ў кантэксце гісторыі і тэорыі культуры. Разглядае творы мастацтва як адмысловы сацыякультурны феномен. Выкарыстоўвае культуру як своеасаблівы ключ да інтэрпрэтацыі мастацкага твора і да адэкватнага разумення мастацкага працэсу.

Прынцыповая рыса і важная навуковая заваёва культурна-гістарычнай школы - гэта яе гістарызм, свядома ўзведзены ў ранг метаду. Прынцып гістарызму: патрабуе разглядаць літаратурныя з’явы ў сувязі з канкрэтнымі сацыякультурнымі і гістарычнымі ўмовамі, якія іх нарадзілі, ва ўзаемадачыненні з такімі ж іншымі з’явамі. Вывучэнне літаратурных твораў павінна ісці ў кантэксце гісторыі літаратуры (месца пісьменніка ў гісторыі нацыянальнай літаратуры і – шырэй – у гісторыі нацыянальнай культуры.

Культурна-гістарычная школа стала разглядаць мастацкі твор як арганічны адбітак "духу" народа ў розныя гістарычныя моманты яго жыцця. 

Творчасць Якуба Коласа, як мастака слова, гарманічная і разам з тым шматгранная, багатая эстэтычна. Пісьменнік шукае глыбінны змест  чалавека и яго працы, яго асяроддзя, дзе паказвае праз літаратурныя сродкі духоўныя і эмацыянальныя перажыванні чалавека, няпросты лёс простага рабочага і тых, каго застала вайна і звязаны з ей няпросты час, за канкрэтнымі назіраннямі ў яго крыецца шматзначны псіхалагічны і філасоўскі падтэкст. Пісьменніцкая індывідуальнасць Коласа нясе на сабе вельмі характэрны адбітак жыцця народа, яго фарбаў, грамадскіх імпульсаў. У яго аповесцях раскрываецца грамадзянская мэтаімкненасть, чуйнасць да запатрабаванняў часу.  Якуб Колас імкнуўся стварыць духоўна-маральныя ідэалы, напоўніць жыццё высокімі ідэаламі і мэтамі. 

Праз свае творы аўтар раскрывае  беларускі нацыянальны характар, выкарыстоўвае гістарычную эпоху для праекцыі сучаснасці і мінулага, бо менавіта ад глыбіні ўзнятых праз літаратуру  і іншыя крыніцы гістарычных падзей, шырыні іх распрацоўкі, ад асваення праблем таго часу, залежыць узровень сталасці айчыннай літаратуры.

Значэнне творчасці Якуба Коласа не толькi ў стварэннi высакаякасных мастацкiх твораў, што сталi ўзорнымi, «вiзiтнай карткай» Беларусi. У пісьменстве знайшлі сваё ўвасабленнне адметная нацыянальная філасофія і светапогляд, уяўленні пра свет, чалавека, чалавека ў свеце.