Задание
1. Подобрать научный текст на русском языке, касающийся машиностроительной отрасли (можно взять из методички по металлорежущим станкам).
2. Перевести текст на белорусский язык.
Ответ
Текст на русском языке
Обработка деталей на токарно-револьверных станках
Благодаря совмещению в одной операции нескольких переходов и применению многоинструментальной обработки на токарно-револьверных станках осуществляют разнообразную многопереходную обработку деталей вместо раздельного исполнения тех же переходов на токарных, сверлильных и других станках. Обтачивание и растачивание цилиндрических поверхностей на токарно-револьверных станках осуществляется резцами, установленными в специальных державках. Отверстия можно обрабатывать также сверлами, зенкерами и другим осевым инструментом. Инструмент устанавливается в револьверную головку при помощи различных втулок жестко, кроме разверток, для которых предусмотрены маятниковые державки. Сверление рекомендуется производить в начале обработки заготовки. Сверление отверстий выполняют перед продольным обтачиванием. При совмещении этих двух операций сверление надо начинать раньше, чтобы его глубина опережала длину точения проходным резцом. Для получения точных отверстий и при глубине отверстия более трех диаметров необходимо предварительно зацентровать заготовку центровочным сверлом или специальным резцом. Торцы подрезают резцами при поперечной (круговой) подаче револьверной головки. Аналогично производят обработку канавок и отрезание деталей.
Пераклад тэксту на беларускую мову
Апрацоўка дэталяў на такарна-рэвальверных станках
Дзякуючы сумяшчэнню ў адной аперацыі некалькіх пераходаў і прымяненню шматінструментальнай апрацоўкі на такарна-рэвальверных станках ажыццяўляюць разнастайную шматпераходную апрацоўку дэталяў замест паасобнага выканання тых жа пераходаў на такарных, свідравальных і іншых станках. Абточванне і растачванне цыліндрычных паверхняў на такарна-рэвальверных станках ажыццяўляецца разцамі, усталяванымі ў спецыяльных дзяржаўках. Адтуліны можна апрацоўваць таксама свердзеламі, зенкером і іншым восевым інструментам. Інструмент усталёўваецца ў рэвальверную галоўку пры дапамозе розных утулак жорстка, акрамя разгортак, для якіх прадугледжаны маятнікавыя дзяржаўкі. Свідраванне рэкамендуецца выконваць у пачатку апрацоўкі нарыхтоўкі. Свідраванне адтулін выконваюць перад падоўжным абточваннем. Пры сумяшчэнні гэтых двух аперацый свідраванне трэба пачынаць раней, каб яго глыбіня апярэджвала даўжыню тачэння прахадным разцом. Для атрымання дакладных адтулін і пры глыбіні адтуліны больш трох дыяметраў неабходна папярэдне зацэнтраваць нарыхтоўку цэнтровачным свердзелам альбо спецыяльным разцом. Тарцы падразаюць разцамі пры папярэчнай (кругавой) падачы рэвальвернай галоўкі. Аналагічна вырабляюць апрацоўку канавак і адразанне дэталяў.
Задание к тексту
1. З беларускага тэксту выпiсаць у пачатковай форме:
а) тэрмiны агульназразумелыя
б) тэрмiны вузкаспецыяльныя
2. З беларускага тэксту выпiсаць у пачатковай форме:
а) тэрмiны назоўнiкi
б) тэрмiны прыметнiкi
в) тэрмiны дзеясловы
г) тэрмiны прыслоўi
3. З беларускага тэксту выпiсаць словазлучэннi:
а) Iменныя
б) Дзеяслоўныя
в) Полiкампанетныя
4. З беларускага тэксту выпiсаць у пачатковай форме запазычаныя тэрмiны
Ответ
1. а) тэрмiны агульназразумелыя: апрацоўка, аперацыя, дэталі, станкі, паверхня, адтуліна, ...
б) тэрмiны вузкаспецыяльныя: такарна-рэвальверны станок, шматінструментальная апрацоўка, шматпераходная апрацоўка дэталяў, такарныя, свідравальныя станкі, абточванне, растачванне, цыліндрычная паверхня, разец, дзяржаўка, свердзел, зенкер, восевы інструмент, рэвальверная галоўка, ...
2. а) тэрмiны назоўнiкi – апрацоўка, дэталь, станок, аперацыя, пераход, абточванне, растачванне, паверхня, разец, дзяржаўка, свідраванне, нарыхтоўка, адтуліна, тачэнне, дыяметр, свердзел, тарэц, канаўка, камплект, інструмент, падача, ...
б) тэрмiны прыметнiкi – цыліндрычная, шматінстументальная, апрацоўка, такарна-рэвальверны станок, шматпераходная апрацоўка, паасобнае выкананне, такарны, свідравальны станок, восевы інструмент, рэвальверная галоўка, маятнікавая дзяржаўка, ...
в) тэрмiны дзеясловы – апрацоўваць, ...
г) тэрмiны прыслоўi – усталяваны
3. а) Iменныя – шматінструментальная апрацоўка, некалькіх пераходаў, такарна-рэвальверных станках, разнастайную шматпераходную апрацоўку, апрацоўку дэталяў, паасобнага выканання, такарных, свідравальных станках, цыліндрычных паверхняў, ў спецыяльных дзяржаўках, восевым інструментам, рэвальверную галоўку, розных утулак, маятнікавыя дзяржаўкі, ...
б) Дзеяслоўныя – ажыццяўляюць апрацоўку дэталяў, ажыццяўляецца разцамі, можна апрацоўваць свердзеламі, можна апрацоўваць зенкерам, ...
в) Полiкампанетныя – ажыццяўляюць апрацоўку дэталяў, разцамі, усталяванымі ў спецыяльных дзяржаўках, усталёўваецца ў рэвальверную галоўку, рэкамендуецца выконваць у пачатку апрацоўкі нарыхтоўкі, апярэджвала даўжыню тачэння, пры глыбіні адтуліны больш трох дыяметраў, неабходна папярэдне зацэнтраваць нарыхтоўку, ...
4. Сумяшчэнне, аперацыя, такарна-рэвальверны, абточванне, растачванне, цыліндрычны, ...
