Уводзіны
1 Рэфармацыйны рух
2 Пачатак контррэфармацыі ў ВКЛ. Дзейнасць ордэна езуітаў
3 Берасцейскі сабор 1596 г. і яго значэнне. Барацьба вакол уніяцкага пытання ў канцы XVI – першай палове XVII ст
Заключэнне
Спіс выкарыстанай літаратуры
УВОДЗІНЫ
Мэта даннай кантрольнай работы заключаецца ў асвятленні адной з найбольш адметных старонак нашай гісторыі – Брэсцкай царкоўнай уніі 1596 года і сітуацыі ў Вялікім Княстве Літоўскім ў XVI – другой палове XVII ст.ст. Асноўнымі задачамі з’яўляюцца:
- раскрыцце сутнасці падзеі, звязаных з Рэфармацыяй і Контррфармацыяй у Заходняй Еўропе і ВКЛ;
- выдзяленне асаблівасцей Рэфармацыі і Контррэфармацыі на тэрыторыі ВКЛ;
- вызначэнне сацыяльнай базы Рэфармацыйнага і Контррэфармацыйнага рухаў, уніяцтва;
- характарыстыка шляхоў ўвядзення Рэфармацыі, Контррэфармацыі і уніяцтва і іх вынікі;
- вызначэнне ролі уніяцтва для гісторыі нашай краіны;
- прыводзіцца значэнне рэфармацыйных плыняў і дзейнасці ордэна езуітаў для беларуска-літоўскай гісторыі.
Тэма работы цесна звязана з рэлігійным пытаннем, як яго спрабавалі вырашыць нашыя продкі ў XVI-XVII стст, калі ў ВКЛ назіралася барацьба не толькі паміж каталіцызмам, праваслаўем і пратэстантызмам, але і адбылася спроба уніфіцыраваць царкву, каб аб’яднаць усіх хрысціян. Зараз жа можна назіраць пераважнае распаўсюджванне каталіцкай веры на захадзе нашай краіны і праваслаўя на ўсходзе. Пратэстантызм не атрымаў значнага ўплыву на беларускіх землях. Вытокі такой сітуацыі і раскрывае дадзеная работа.
Ключавыя словы: Рэфармацыя, Контррэфармацыя, пратэстантызм, кальвінізм, лютэранства, антытрынітарыі (арыяне), пратэстанцкія зборы, езуіты, Віленская Калегія, Віленская Акадэмія, Берасцейская унія 1596 г, праваслаўныя брацтвы.
1 РЭФАРМАЦЫЙНЫ РУХ
У пачатку 16 ст. у заходнееўрапейскіх краінах пачалася Рэфармацыя – шырокі грамадска-палітычны і рэлігійны рух, накіраваны супраць каталіцкіх правіл. У канфесіянальным сэнсе Рэфармацыя азначала перагляд каталіцызму.Важнымі пастулатамі з’яўляюцца:
- асабістая адказнасць кожнага чалавека перад Богам, мінуючы пасрэдніцтва цэрквы і яе іерархаў;
- непатрэбнасць царквы, манастыроў і манаства, пышнай каталіцкай абраднасці і “царкоўнай традыцыі” (пастаноў усяленскіх сабораў, твораў айцоў царквы).
- неабходнасць арганізацыі больш дэмакратычнай, таннай царквы, ліквідацыя каталіцкай царквы, як буйнога феадальнага ўласніка, секулярызацыя царкоўнай маёмасці, адмена царкоўнай дзесяціны.
- адзінай крыніцай веры лічылася Свяшчэннае Пісанне – Біблія. Сярод буйнейшых тэарэтыкаў рэфармацыі неабходна вызначыць прафесара
2 ПАЧАТАК КОНТРРЭФАРМАЦЫІ Ў ВКЛ. ДЗЕЙНАСЦЬ ОРДЭНА ЕЗУІТАЎ
У выніку распаўсюджвання рэфармацыйных ідэй, роля і уплыў каталіцкай царквы значна паменьшыліся. Так, каталіцкая царква страціла свой уплыў ў шэрагу краін Заходняй Еўропы.
Трыдэнцкі сабор 1545-1563 гг распачаў Контррэфармацыю – рэлігійна-політычны рух супраць Рэфармацыі ў другой палове XVI-XVII стст. На чале Контррэфармацыі стаяла папства. Быў пацверджаны безумоўны аутарытэт пап, а любое адхіленне ад пастаноў сабора разглядалася як ерась і падвяргалася жорсткім ганенням. На барацьбу з рэфармацыйнымі плынямі ўзняліся спецыяльна створаныя манаскія ордэны барнардынцаў, францысканцаў, бенедыктынцаў, дамініканцаў і іншых. Але найбольшы ўплыў меў ордэн езуітаў, заснавальнікам якога стаў І. Лаёла у 1534 г.
У 1542 г. у Рыме была створана інквізіцыя, якая ўзнялася на барацьбу з
3 БЕРАСЦЕЙСКІ САБОР 1596 Г. І ЯГО ЗНАЧЭННЕ. БАРАЦЬБА ВАКОЛ УНІЯЦКАГА ПЫТАННЯ Ў КАНЦЫ XVI-ПЕРШАЙ ПАЛОВЕ XVII СТ.
Пасля Люблінскай уніі 1569 года, у Вялікім Княстве Літоўскім назіралася ўсе большае распаўсюджванне польскага уплыву. Адначасова, было зразумела, што сапраўднай уніі паміж краінамі не атрымаецца, калі палітычны саюз не будзе замацаваны рэлігійным. Таму прадстаўнікі каталіцкай канфесіі імкнуліся да аб’яднання праваслаўнай царквы з каталіцкай у межах ВКЛ. Асноўнай мэтай было пашырэнне ўплыву каталіцызму на тэрыторыі княства, паступовае паслабленне пазіцый праваслаўнай царквы сярод шырокіх слаеў насельніцтва.
Пытанне аб зліцці каталіцкай і праваслаўнай царквы ставілася ў глабальным маштабе спачатку на Канстанцкім (1418 г.), а потым на Фларэнтыйскім (1438 г.) саборах. П. Скарга у сваіх творах горача
ЗАКЛЮЧЕННЕ
Вынікі Рэфармацыі і Контррэфармацыі для ВКЛ неадназначныя. Разам з эвалюцыяй грамадскага ладу, развіццем гуманізму і рацыяналістычных тэндэнцый у духоўным жыцці, пашырэннем міжнародных сувязей і кантактаў, адзначаецца таксама паланізацыя шляхты ВКЛ і часткі мяшчанства, што было лагічным вынікам далучэння ВКЛ да еўрапейскай культурнай спадчыны.
Уніяцкая царква павінна была, па задуме каталіцкіх прадстаўнікоў, служыць толькі сродкам паступовага пераводу праваслаўных у лона каталіцызму. Але, нягледзячы на гэта, яна набыла рысы беларускай нацыянальнай царквы.
1 Брестская церковная уния. Предыстория, причины и следствия // Уния в документах: Сб. документов и материалов / Сост. В. А. Теплова, З. И. Зуева. – Минск, 1997. – С. 26-60.
2 Гісторыя Беларусі: падручнік: У 2 ч. Ч.1. Ад старажытных часоў – па люты 1917 г. / Пад рэд. Я. К. Новіка, Г. С. Марцуля. – Мінск: Выш. шк., 2007. – С. 172-187.
3 Зноско, К. Исторический очерк церковной унии / К. Зноско. - Москва: Мартис, 1993. – 233 с.
4 Іванова, Л. Рэфармацыйны рух на Беларусі (другая палова XVI ст. – першая палова XVII ст.) / Л. Іванова // Беларускі гістарычны часопіс. – 1997. – №2. – С. 54-72.
5 Падокшын, С. Рэфармацыя ў Беларусі: сэнс, вынікі, лёс / С. Падокшын // Спадчына. – 2003. – №1. – С. 4-8.
6 Чигринов, П. Г. Очерки истории Беларуси / П. Г. Чигринов. – Минск, 2000. – С. 175-184.
7 Энцыклапедыя гісторыі Беларусі : У 6 т. Т. 1 – 6. – Мінск, 1991 – 2003.
