УВОДЗІНЫ
КІРЫЛА ТУРАЎСКІ – УСХОДНЕСЛАВЯНСКІ МЫСЛІЦЕЛЬ XII СТАГОДДЗЯ
ЗАКЛЮЧЭННЕ
СПІС ВЫКАРЫСТАНАЙ ЛІТАРАТУРЫ
УВОДЗІНЫ
Першыя паселішчы чалавека на тэрыторыі Беларусі адзначаны 25 тысячагоддзяў таму. Тады на поўдзень нашай краіны прыйшлі і пасяліліся краманьёнцы. Стаянкі краманьёнцаў апусцелі ў сувязі з падыходам ледніка да мяжы Ворша-Вілейка-Гродна.
Прайшлі яшчэ тысячагоддзя. За 12 тысяч гадоў да нашага часу на тэрыторыі Беларусі зноў з'явіліся плямёны паляўнічых. Гэта была трэцяя і, нарэшце, паспяховая спроба чалавека засяліць нашу зямлю [6].
У VI-VIII стагоддзях пачалася славянізацыя тэрыторыі Беларусі. На працягу многіх стагоддзяў цесна перапляталіся гістарычны і геаграфічны лёс крывічаў, дрыгавичаў і радзімічаў. А ў годзе 862 адбылося першае ўпамінанне пра Полацк. У той жа час скандынаўскія крыніцы згадваюць пра Полацк на некалькі стагоддзяў раней. З тых часоў Полацк на працягу многіх стагоддзяў заставаўся апорай беларускай дзяржаўнасці, рэлігійным і культурным цэнтрам на тэрыторыі Беларусі. Ужо ў 992 годзе ўтварылася Полацкая Епархія – царкоўны орган, якім кіраваў біскуп. Некалькі пазней ў 1005 годзе епархія была заснавана ў старажытна беларускім горадзе Тураве [4].
КІРЫЛА ТУРАЎСКІ – УСХОДНЕСЛАВЯНСКІ МЫСЛІЦЕЛЬ XII СТАГОДДЗЯ
Імя Кірылы Тураўскага добра вядома не толькі ў нашай краіне, але і ва ўсіх праваслаўных краінах. Царкоўны дзеяч, прапаведнік, асветнік, мысліцель пісьменнік – ўсё гэта ў ім разам і арганічна.
Час жыцця Кірылы Тураўскага даводзіцца на эпоху рэзкага падзення палітычнага значэння Кіева, феадалізацыі вялікакняскай улады.
Вядома, што Кірыла Тураўскі быў сынам багатых бацькоў, але гэта яму было чужа і ён пастрыгся ў манахі. Вучыўся будучы філосаф хутчэй за ўсё дома, а гэтак жа пры манастыры: курс багаслоўя, грэчаская мова, свецкія кнігі [1].
У пару фактычна існуючага на тэрыторыі Беларусі дваяверства дзейнасць манастыроў набывала асаблівае значэнне [4].
Будучы манахам, Кірыл пачаў пісаць свае творы. Але што б аддацца справе цалкам, ён вырашаецца на новы крок – заключае сябе ў слуп. Прыкладаў стоўпніцтва да Кірыла на Русі не было. Для ўсяго Турава гэтая з'ява стала значнай падзеяй.
У 1157 году князь і паважаныя жыхары горада абралі Кірыла епіскапам, і зацвердзіў яго Кіеўскі мітрапаліт. Так пачаўся другі перыяд яго жыцця, светаўспрымання і грамадскай дзейнасці.
ЗАКЛЮЧЭННЕ
Перыяд станаўлення беларускай дзяржаўнасці адзначаны жыццём і дзейнасцю выдатных філосафаў і асветнікаў, адным з якіх з'яўляецца Кірыла Тураўскі.
Будучы філосаф і асветнік нарадзіўся ў багатай сям'і ў эпоху фактычнаго існавання дваяверства, атрымаў бліскучую адукацыю і выбраў адзіна магчымы для сябе шлях: служыць асвеце роднай зямлі. Такая дзейнасць была магчымая, будучы слугамі царквы ў эпоху станаўлення хрысціянства на беларускай зямлі.
Кірыла Тураўскі, вядомы ў першую чаргу як філосаф, які прайшоў шлях ад прызнання ісціны, як дадзенасці ў «Святым пісанні» да прызнання чалавека «вянком тварэння».
1. Багадзяж М. Кірыла Тураўскі // Праз смугу стагаддзяў / Уклад. М.Багадзяж. – Мн., 1993. – С. 35-38.
2. Замалеев, А.Ф. Восточнославянские мыслители: Эпоха средневековья. – СПб.: Издательство Санкт-Петербургского университета, 1998. – 270 с.
3. Конан, У.М. Кірыла Тураўскі // Мысліцелі і асветнікі Беларуси. Х – ХІХ стагаддзі: Энцыклапедычны даведнік. – Мн., 1995. – С. 23-29.
4. Мельнікаў А.А., Чамярыцкі В.А. Кірыла Тураўскі // Рэлігія і царква на Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. – Мн., 2001. – С. 160-161.
5. Надсан А. Сьвяты Кірыла Тураўскі // Спадчына. – 1996. – № 1 – С. 45-47.
6. Орлов В. Тайны Полоцкой истории. – Минск, 1994. – 347 с.