1. Ахарактарызуйце моўныя асаблівасці функцыянальных стыляў маўлення.
Функцыянальны стыль — разнавіднасць мовы, якая абслугоўвае пэўную сферу чалавечай дзейнасці: навуку, мастацтва, палітыку, дзелавыя і паўсядзённыя (бытавыя) зносіны. Функцыянальныя стылі характарызуюцца формай (вусная, пісьмовая, дыялагічная, маналагічная), мэтай (паведамленне, просьба, загад) і ўмовамі зносін (узрост, характар узаемаадносін субяседнікаў). Стылі маюць спецыфіку і ў лінгвістычных адносінах: у адборы і выкарыстанні лексікі, марфалагічных і сінтаксічных сродкаў.
Публіцыстычны стыль— функцыянальная разнавіднасць маўлення, якая выкарыстоўваецца ў сферы грамадскіх зносін: грамадска-палітычных, культурных, спартыўных і інш. Гэта стыль перыядычнага друку, грамадска-палітычнай літаратуры, агітацыйна-прапагандысцкіх выступленняў на мітынгах, сходах, на радыё і тэлебачанні і г. д.
Тыповымі рысамі публіцыстычнага стылю з'яўляюцца эмацыянальнасць, ацэначнасць, вобразнасць, пабуджальнасць.
Адметныя асаблівасці публіцыстычнага стылю
1. Сфера прымянення: выкарыстоўваецца ў газетах, часопісах, у выступленнях на мітынгах і сходах.
2. Задачы маўлення: уздзейнічаць на масы, сфарміраваць у людзей пэўныя адносіны да грамадскіх спраў.
3. Стылёвыя рысы: эмацыянальнасць, экспрэсіўнасць, ацэначнасць, вобразнасць, пабуджальнасць.
4. Моўныя сродкі:
- пабуджальныя, клічныя сказы;
- рытарычныя пытанні;
- разгорнутыя звароты;
- паўторы, антытэза, інверсія, паралелізм .
Мастацкі стыль абслугоўвае духоўную сферу жыцця грамадства. Гэтастыль мастацкіх твораў розных жанраў: апавяданняў, аповесцей, раманаў, вершаў, паэм, п'есі інш.
Галоўная асаблівасць стылю мастацкай літаратуры — адзінства, узаемадзеянне камунікатыўнай і эстэтычнай функцый. У мове мастацкага твора слова не толькі перадае пэўны змест, але і, з'яўляючыся сродкам фарміравання мастацкіх вобразаў, уздзейнічае на думкі і пачуцці чытача, робіць яго як бы саўдзельнікам тых падзей, пра якія расказвае аўтар.
2. Дайце апісанне тыповым граматычным памылкам у тэкстах дакументаў. Прывядзеце прыклады.
I. Памылкі ў структуры слова
1. Пры ўтварэнні слова: стварацель (правільна: стваральнік), Толін (правільна: Толеў).
2. Пры ўтварэнні формы
а) назоўніка: дзвер (правільна: дзверы), праменні (правільна: праменне), медаллю (правільна: медалём), на жалюзях (правільна: на жалюзі).
б) прыметніка: малодшы на пяць гадоў (правільна: маладзейшы), самы большы будынак (правільна: самы вялікі).
в) лічэбніка: дзвюмя камандамі (правільна: дзвюма), стамі вучнямі (правільна: ста), паўтарамі кіламетрамі (правільна: паўтара).
г) займенніка: самаго сябе (правільна: самога), сваяго народа (правільна: свайго); сваі пытанні (правільна: свае);
д) дзеяслова, дзеепрыметніка, дзеепрыслоўя: ідзець (правільна: ідзе), гавора (правільна: гаворыць), змяркаць (правільна: змяркацца), ён было пайшоў (правільна: быў пайшоў).
е) прыслоўя: свяціў ярчэе (правільна: свяціў ярчэй), паступіў сама наймудрэй (правільна: сама мудра).
II. Памылкі ў структуры словазлучэння
1. Памылкі ў дапасаванні: тры высокіх будынкі (правільна: высокія), два любімых творы (правільна: любімыя), даручыць заданне саміх дзецям (правільна: самім).
2. Памылкі ў кіраванні: дзякаваць настаўніка (правільна: настаўніку), звярнуцца па адрасе (правільна: на адрас).
III. Памылкі ў структуры сказа
1. Парушэнне межаў сказа: Нам радасна бачыць. Як прыгажэе родны Мінск.
2. Парушэнне сувязі паміж дзейнікам і выказнікам: Вакол вогнішча сядзелі і размаўлялі група аднакласнікаў (правільна: сядзела і размаўляла). Большасць кніг прачытаны Андрэем (правільна: прачытана).
3. Парушэнне суаднесенасці трывання і часу дзеяслоўных формаў: Калі пачалася вайна, яго мабілізоўваюць у армію. Ён накіроўваецца ў Санкт-Пецярбург і з лёгкасцю паступіў у інстытут.
№25
1. Перакладзіце тэкст на беларускую мову. Адзначце моўныя асаблівасці афіцыйна-дзелавога стылю на лексічным, марфалагічным і сінтаксічным узроўні.
Аб выкананні даручэнняў
У мэтах выканання даручэння НАН Беларусі (ліст ад 2015/07/13 г. № 20-12 / 3185) «Аб выкананні рашэнняў Камісіі па надзвычайных сітуацыях пры Савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь»
ЗАГАДВАЮ:
1. Прызначыць камісію па інвентарызацыі якія выкарыстоўваюцца ў вытворчасці і навуковых даследаваннях моцнадзейных атрутных рэчываў, аварыйна-небяспечных хімічных злучэнняў, кіслот і іншых агрэсіўных вадкасцяў або рэчываў у складзе:
Старшыня камісіі памочнік дырэктара Канаплёў Я.А.
Члены камісіі: нам. начальніка ИЭО Клябанаў А.В.
вядучы бухгалтар Шамко А.П.
інжынер па АД Казлова В.У.
2. Камісіі ў тэрмін да 20 жніўня 2015 г. прадставіць акт праверкі выканання мерапрыемстваў па забеспячэнню абароны персаналу прадпрыемства ад якія выкарыстоўваюцца ў вытворчасці і навуковых даследаваннях небяспечных рэчываў.
3. Кіраўнікам філіялаў (Кучко В.У., Халадку М.М.), загадчыкам лабараторыямі (Тиво П.Ф., Шкутову Э.Н., Біруковіч А.Л., Лучанок Л.Н.), аддзелу прамысловага раслінаводства ( сучка Т.Б.) у тэрмін да 19 жніўня 2015 г. прадставіць камісіі дадзеныя аб наяўнасці небяспечных рэчываў, якія нейтралізуюць сродкаў і сродкаў індывідуальнай абароны у даручаных ім падраздзяленнях згодна прыкладаемай форме.
4. Інжынеру па ахове працы:
4.1 перагледзець і зацвердзіць Інструкцыю «Аб парадку набыцця, захоўвання, уліку, кантролю і выкарыстання рэактываў, прыбораў і абсталявання ў РУП« Інстытут меліярацыі »;
4.2 забяспечыць кіраўнікоў падраздзяленняў Інструкцыяй ў тэрмін да 2015/08/20 г.
5. Загад давесці да ведама зацікаўленых асоб.
