Белорусский язык

1. Падбярыце і перакладзіце навуковы тэкст на беларускую мову па сваёй спецыяльнасці (0,5 старонкі кнігі звычайнага фармату, прыкладна 100 слоў). У перакладзеным варыянце падкрэсліце словы-тэрміны (да перакладу абавязкова дадайце ксеракопію тэксту-арыгінала з усімі выходнымі дадзенымі).

2. Запішыце назвы фанетычных асаблівасцей, якія адбыліся ў наступных радах слоў. Падкрэсліце зычныя і галосныя, напісанне якіх не супадае з вымаўленнем:

1) калона, трыа, марскі, Васняцоў, камп’ютар;

2) вяснянкі, Бялыніцкі-Біруля, дзяжурны;

3) шэраг, рэпетыцыя, жоўты, кажаш, чарга;

4) апавяданне, жыццё, Палессе, панна, суддзя;

5) ільгота, навучэнец, вастрыё, аржаны, гэты;

6) княства, Раство, студэнцтва;

7) салаўі, аўтэнтычны, казаў;

8) вучышся, сшытак, рэзчык, на дошцы;

9) казка, хрэсьбіны, экзамен;

10) дзень, цвёрды, камандзір, цітры.

3. Напішыце словы па-беларуску:

жемчужный, исследование, обелиск, сымпровизировать, гениальный, индивидуум, высокообразованный, своевременно, льготы, мгновение, аудитория, в университете, немилосердный, студенческий, бесхарактерный, дирижер, Ширвиндт, Полесье, сюрреализм, на обложке, отсутствие, писатель, уменьшить, двести, деканат, пьедестал.

4. Устаўце, дзе трэба,  прапушчаныя літары:

д..лікатны, канц..лярыя, ц..р..монія, менедж..р, вас..мнаццаць, ц..жкаваты, ап..кун, Васн..цоў, без..дэйны, за..нтрыгаваць, кр..дытаздольнасць, спецы..ліст, вогн..ўстойлівы, ла..рэат, цянь-шан..скі, д..ктафон, па..танцоўка, салаў..іныя, Іл..я, камп’ют..р, дэз..нфармацыя, кантрас...ны, сям..юдзесяццю, пра..люстраваць, лід..р, супер..інтэлект.

5. Раскрыйце дужкі:

а) запішыце, дзе трэба, вялікую літару. Калі ёсць варыянты ў напісанні, трэба напісаць абодва (напрыклад, 9 Мая (свята), 9 мая (дата)): 

(Б,б)еларускі (Д,д)зяржаўны (Ў,ў)ніверсітэт (К,к)ультуры і (М,м)астацтваў, (К,к)оласаўскі стыль, (Д,д)зень (П,п)ерамогі, (К,к)раіны (Б,б)алтыі, (Б,б)еларускае (Б,б)арока, (А,а)хілесава пята, (М,м)ележаў раман, газета “(Л,л)ітаратура і (М,м)астацтва”, (Д,д)акастрычніцкі перыяд, Людвіг (В,в)ван Бетховен, (Б,б)ожы (Х,х)рам, (Б,б)елавежская (П,п)ушча, (К,к)урган (С,славы), (К,к)анстытуцыйны (С,с)уд РБ, (З,з)аслужаны (Дз,дз)еяч (К,к)ультуры;

б) запішыце словы разам, асобна, праз дэфіс: 

(усходне)славянскі, (даведачна)бібліяграфічны, (літаратурна) мастацкі, Рэч (Паспалітая), (востра) сюжэтны, (паў) аркуша, (паў) Беларусі, (фонда) сховішча, (віцэ) прэзідэнт, (сарві) галава, (на) памяць, (па) майстэрску, (давыд) гарадоцкі, (розна) каляровы, толькі (што), (сацыя) культурны, (відэа) апаратура, (акета) інтэрв’ю, 1000 (гадовы).

6. Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову (для назоўнікаў агульнага роду запішыце два варыянты перакладу): 

старинная рукопись, душевная боль, старая шинель, способный ребенок, цинковые белила, хорошее поведение, белорусская живопись, бесконечные хлопоты, манная крупа, набрал полную грудь воздуха, открытая дверь, проявления гуманизма, аплодировали коллеге, говорили со старостой группы Валерой Кравченей, шить из шелка, на берегу реки, как с гуся вода, под тенью дуба, во время переписи населения, писать синими чернилами, рисовать акварелью, бояться собственной тени.

7. Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову:

последнее издание словаря полнее прежних; этот сценарий интереснее предыдущего; крупнейший в Европе университет; наш язык не хуже других; твой рисунок красивее моего; чьи-то вещи, творчество этого художника гораздо ярче и оригинальней; Нарочь – красивейшее озеро Беларуси; прочитал Степкино сочинение; у нового солиста голос более приятный и звонкий; на конференции выступили наиболее способные студенты;  ярчайший образец белорусского изобразительного искусства. 

8. Запішыце колькасныя лічэбнікі словамі і раскрыйце дужкі: 

284 (новая кніга); 25 (карцін); у 1995 годзе; з 8 аднакурснікамі; няма і 1,5 (год); на 1,5 старонках; з 53 падручнікамі; 1/3 (заданне); праз 1,5 (стагоддзе); 7,3; каля 10 старонак; з 14 да 18 гадзін; каля 55 працэнтаў; ¼ (усё дарослае насельніцтва); 3 (лепшы малюнак); абодва (мастак-авангардыст);  72 (экземпляр); абедзве (знакамітая актрыса), 782 старонкамі.

9. Праспрагайце наступныя дзеясловы:

афармляць,  брацца, пець, даваць, даць.

10. Ад дзеясловаў утварыце нарматыўныя формы дзеепрыметнікаў і вызначце суфіксы:

аплаціць, назапасіць, спаліць, вымыць, выбраць, вынесці, злучыць, аправіць, выткаць, сплесці, змалоць, адкарміць, прагледзець, ссячы, пасівець, заінець, памаладзець, пастарэць, зарасці.

11. Перакладзіце на беларускую мову дзеепрыметнікавыя спалучэнні:

заинтересовавшийся человек, вышедший на сцену, открывшаяся выставка, стимулирующее средство, приносящий прибыль, танцующая балерина, пользующийся привилегией человек, почитаемый коллега, поющий конферансье, угрожающее положение, установившиеся отношения, замёрзшее озеро.

12. Утварыце магчымыя формы дзеепрыслоўяў ад наступных дзеясловаў:

браць, спяваць, праспяваць, жыць, ехаць, развівацца.

13. Перакладзіце словазлучэнні, улічваючы асаблівасці кіравання ў беларускай мове:

поблагодарили преподавателя, послали за музыкантом, женился на однокурснице, внимательный к друзьям, простите меня,   посмеяться над собой, видела своими глазами, в трех километрах от города, встречались по пятницам, пойти в лес за черникой, заведующий кафедрой, жить с родителями, больной гриппом, похожий на мать, писать по старому адресу, стоять у рояля.

14.Падбярыце  беларускія сінонімы да наступных слоў:

арфаграфія, вернісаж, генацыд, гігант, гласарый, гуманны, дысгармонія,  дэфект, ілюзорны, кампактны,  карпарацыя, карэктывы,  манускрыпт, прыярытэт, соцыум.