1. У чым заключаецца майстэрства Скарыны-пісьменніка?
2. Параунайце жаночыя вобразы рамана “Вязьмо” М. Зарэцкага, с жаночымі вобразамі аповесці “Спалох у Загонах”, П. Галавача і рамана “Заходнікі” Г. Далідовіча
3. Ахарактарызуйце асноуныя сістэмы беларусскага вершаскладання
1. У чым заключаецца майстэрства Скарыны-пісьменніка?
Майстэрства пісьменніка праяўляецца не толькі ў выбары жыццёва значнай тэмы, але і ў расстаноўцы галоўных і другарадных персанажаў, у тым, у якой паслядоўнасці будзе расказана пра розныя падзеі, учынкі герояў, будуць апісаны іх разважанні і перажыванні.
Ф. Скарына выступіў у якасці стваральніка новага літаратурнага жанру – прадмоў, дзе адлюстроўваліся яго грамадска-палітычныя, філасофскія, прававыя, эстэтычныя, мовазнаўчыя і педагагічныя погляды. Коратка і лаканічна пераказваючы змест твораў, прадмовы Ф.Скарыны сталі класічнымі ўзорамі ў гэтым жанры беларускай літаратуры, паслужылі прыкладам для беларускіх пісьменнікаў XVI - XVII стст.
Ён унёс значны ўклад у распрацоўку беларускай літаратурнай мовы. Значэнне яго дзейнасцi: ён дамагауся, каб кнiгi, асвета, здабыткi навукi належылi простым людзям, служылi размнажэнню мудрасцi і вельмi многа зрабiу для развiцця i узбагачэння бел. лiтар. мовы i перакладау кнiгi на бел. нар. мову. Кнiгi Скарыны, як уся яго навуковая i друкарская дзейнасць служылi вазвяленчай барацьбе беларускага народа супраць чужаземнага панавання, за захаванне сваей мудрасцi, роднай культуры, мовы. Скарына клапацiуся, каб выдаваемыя iм кнiгi былi даступны i зразумелы. А для гэтага ен перакладау царскiя кнiгi на зразумелую народную мову, пiсау для iх прамовы i пасляслоу'i, змяшчау на палях заувагi, тлумачыу незразумелыя словы. Па тэхнiцы друкавання кнiгi Скарыны доугi час служылi узорам для выдауцоу iншых краiн. Выдавецкая i культурна-асветнiцкая дзейнасць Скарыны зрабiла вялiкi уплыу на кнiгадрукаванне i асвету брацкіх славянскіх народау, садзейнiчала iх культурнаму зблiжэнню.
Сення вядома пра 25 найменняу кніг, надрукаванных Францыскам Скарынам. Гэта пераклады біблійных творау, а таксама шматлікія прадмовы, сказанні і пасляслоуі ягонага аутарства. Асобнікау гэтых выданняу ва усім свеце захавалася 519.
2. Параунайце жаночыя вобразы рамана “Вязьмо” М. Зарэцкага, с жаночымі вобразамі аповесці “Спалох у Загонах”, П. Галавача і рамана “Заходнікі” Г. Далідовіча
Аналізуюцца вобразы ракавой жанчыны, жанчыны-спакусніцы i дзяўчыны-ахвяры ў творах М.Зарэцкага, П.Галавача і Г. Далідовіча Абгрунтоўваецца тэзіс аб тым, што жаночыя вобразы, якія адносяцца да гэтых тыпаў, як правіла, выконваюць атрактыўную функцыю – з’яўляюцца своеасаблівай прынадай як для героя-мужчыны, так і для чытача. Вызначаюцца характэрныя рысы вобразаў атрактыўнага тыпу з выкарыстаннем параўнальных метадаў, падыходаў і метадаў гендарных даследаванняў.
Зроблена выснова пра тое, што жаночыя вобразы атрактыўнага тыпу абумоўлены стэрэатыпамі фемініннасці, з’яўляюцца схематычнымі і аднамернымі: гераіня рэпрэзентуецца як сексуальны аб’ект і прываблівае галоўнага героя інтрыгуючымі абставінамі асабістага жыцця або магчымасцю развіцця любоўнай гісторыі. Паказана, што дынамічнае дэканцэнтраванае апісанне гераіні кампенсуе статычнасць вобраза. Адзначаецца, што ў большасці твораў акрэсленага перыяду любоўная сюжэтная лінія ўводзіцца з мэтай зацікавіць чытача апісанымі сацыяльна-палітычнымі працэсамі. Абгрунтавана тыпалогія жаночых вобразаў, заснаваная на іх мастацкіх функцыях. Ахарактарызаваны адзін з пашыраных падыходаў да канструявання жаночых вобразаў у літаратуры вышэй прадстауленных аутарау.
3. Ахарактарызуйце асноуныя сістэмы беларусскага вершаскладання
Вершaвaннe, aбo вершасклaдaннe – cістэмa аргaнiзaцыi вершaвaнaй мoвы, y аснoвe якoй - пaўтарэннe пэўнaгa pытмастваральнaгa кaмпaнeнтa (вышынi гyкy - y кiтaйcкaй пaэзіі, працягласцi вымaўлeння гaлоснaгa - y aнтычнaй, нaціскныx aбo нeнaціскныx гaлосныx - y сілaбiкa-тoнiцы i гэтaк дaлeй).
Мeрай жa pытмiчнaй аргaнiзaцыi вершaвaнaй мoвы звычaйнa з'яўляeццa вершaвaны радoк. Нa пэўным гістарычным этaпe развiцця лiтаратуры выпрацoўвaюццa асобныя сістэмы вершaвaння - тыпы pытмiчнaй аргaнiзaцыi вершaвaнaй мoвы, якiя aбyмoўлeны фaнeтычнымi асаблiвасцямi нaцыянaльнaй мoвы, пaнyючымi ў ёй традыцыямi вершaвaння i зaлeжaць aд сукyпнасцi cтруктурныx aдзiнaк вершa, іх бyдoвы, фyнкцый i ўзаемaсувязi ў вершaвaныx радках.
Сyвязь пaмiж вершaм i мyзыкaй, нaпeвaм aбyмoвiлa аснoўныя асаблiвасцi нaроднaгa вершaвaння. Нaяўнасць y cтaражытнaгpэцкaй мoвe дoўгіх і кароткіх cклaдoў пpывялa дa ўзнiкнeння aнтычнaй (мeтpычнaй) cістэмы вершaвaння.
У мoвах з пастaянным (cтрогa вызнaчaным) нaціскaм пaнуе сілaбiчнaя сістэмa вершaвaння. Мoвы з рухомым нaціскaм карыcтaюццa тaнiчнaй i сілaбa-тaнiчнaй сістэмaмi вершaвaння. Нaдзвычaйнае pаспaўcюджaннe ў cусвeтнaй пaэзіі ў ХХ cт. нaбыў cвaбoдны верш (верлiбp).
Для беларускай мовы характэрны усе вышэй адзначаныя сістэмы вершаскладання, аднак, наіболей важнай для беларускай мовы з’яуляецца народная сістэма вершаскладання. Кожная сістэма вершаскладання май свай вершаваыя віды і формы. У прыватнасці, відамі танічнага верша з'яўляюцца акцэнтна-складовы і акцэнтны, або чыста танічны, верш, дольнік, тактавік. У сілаба-тоніцы суіснуюць вольны верш, вершы з цэзураванымі нарашчэннямі і ўсячэннямі і г. д.
