УВОДЗІНЫ
Кароткая гісторыя архітэктуры Беларусі па кнізе А. Трусава
ЗАКЛЮЧЭННЕ
СПІС ВЫКАРЫСТАНЫХ КРЫНІЦ
УВОДЗІНЫ
У выданні шмат чаго ўпершыню. Упершыню гаворка ідзе пра гісторыю дойлідства ад эпохі палеаліту (24-26 тыс. гадоў таму, Юравіцкая і Бярдыжская стаянкі нашых продкаў адпаведна ў Калінкавіцкім і Чачэрскім раёнах Гомельскай вобласці) да распаду Савецкага Саюза ў 1991 годзе. Трэба мець на ўвазе, што ўсе ранейшыя выданні па гісторыі айчыннай архітэктуры звычайна пачыналіся ад Полацкай Сафіі XII стагоддзя. Стварыць кнігу па гісторыі архітэктуры ад старажытнасці да сучаснасці пад сілу навукоўцу, менавіта добра дасведчанаму ў археалогіі і архітэктуры. Такім навукоўцам і З'яўляецца Алег Трусаў. Яму пашанцавала нарадзіцца ў Старажытным Мсціславе (Магілёўская вобласць), захавалася шмат помнікаў дойлідства. Яго прадзед-архітэктар Васіль Радзівонавіч Драздоўскі ў пачатку XX стагоддзя пабудаваў у горадзе мужчынскую гіманазію. Дзякуючы сваёй першай настаўніцы Дамініцы Сямёнаўне Казлоўскай-маці знакамітага даследчыка беларускіх замкаў Міхаіла Ткачова, дарэчы сябры Алега Трусава-хлопчыкам ён трапіў на экскурсію ў раскоп старажытнага Мсціслаўскага Замчышча і вырашыў стаць археолагам.
Кароткая гісторыя архітэктуры Беларусі па кнізе А. Трусава
Архітэктура Беларусі-гэта складовая частка культуры і гісторыі нашай краіны. Будынкі і збудаванні розных стыляў робяць архітэктуру краіны больш разнастайнай і яркай. Архітэктурны стыль-гэта сукупнасць асноўных рыс архітэктуры пэўнага перыяду гісторыі і жыцця людзей стылі архітэктуры ў Беларусі шматстайныя. Асаблівасць нацыянальнай архітэктуры-сумяшчэнне некалькіх архітэктурных стыляў розных эпох. Частата будынак магла сумяшчаць элементы розных архітэктурных стыляў. Яго не распазнаць па асобным завітку на калоне або афармленні карніза. Гэта паняцце вызначаецца прыёмамі пабудовы планаў і аб'ёмных кампазіцый, будаўнічымі матэрыяламі, канструкцыямі, тыповымі формамі і матывамі мастацкага афармлення — усім разам.Прапануецца шматтомнае фундаментальнае даследаванне архітэктуры Беларусі на працягу другога тысячагоддзя. На падставе шматлікіх архіўных крыніц, бібліяграфічнага аналізу, натурных даследаванняў раскрытыя працэсы станаўлення і развіцця айчыннага горадабудаўніцтва і архітэктуры. Выданне ўяўляе аналіз помнікаў беларускага дойлідства ў кантэксце развіцця будаўнічай культуры ўсходніх славян і народаў Еўропы, выкананы на аснове выкарыстання шырокага спектра новых факталагічных матэрыялаў, сучасных метадалагічных падыходаў і навуковых уяўленняў. У шматтомнай працы ўпершыню сфармуляваная Навуковая канцэпцыя развіцця архітэктуры - ад вытокаў да сучаснасці, раскрыты феномен беларускага дойлідства, у якім сінтэзаваны рысы агульнаеўрапейскай і айчыннай архітэктуры, выяўлены рэгіянальныя і нацыянальныя асаблівасці, разгледжаны мастацка-стылявыя тэндэнцыі асноўных гісторыка-культурных перыядаў.
ЗАКЛЮЧЭННЕ
Беларуская архітэктура развівалася вод дзеяннем войнаў, а такім чынам і развіццё фасадаў дамоў, абрысаў гарадоў і спосабу будаўніцтва будынкаў зыходзіла з неабходнасці мець абарону ад нападаў. Беларускія архітэктары вельмі ўмела пераймалі навыкі замежных архітэктараў і сінтэзавалі з іх свае стылі, уласцівыя для беларускіх зямель і беларускага народа. Развіццё ідэй беларускіх архітэктараў ішло інтэнсіўнымі тэмпамі і толькі Вялікая колькасць марнатраўных войнаў прыпыніла гэтае развіццё. Невядома які ўзровень горадабудаўніцтва мы маглі б мець на сённяшні дзень не будзь на тэрыторыі Беларусі такой колькасць бітваў і дзяльбы
На працягу сваёй гісторыі беларускі народ стварыў высокаразвітую і арыгінальную архітэктуру. Яе лепшыя помнікі адлюстроўваюць асаблівасці і найважнейшыя архітэктурна-мастацкія плыні і дасягненні сваёй эпохі, сведчаць аб практычнай мудрасці і мастацкім майстэрстве дойлідаў Беларусі. У аднатомнай энцыклапедыі змяшчаецца больш за 1 200 артыкулаў, прысвечаных лепшым творам беларускай архітэктуры ХІІ-ХХ стст. У ёй чытач зможа знайсці інфармацыю пра такія выдатныя помнікі старажытнага дойлідства, як Сафійскі сабор у Полацку, Барысаглебская царква ў Гродне, касцёлы ў Пінску і Слоніме, замкі ў Лідзе і міры, палацава-паркавыя ансамблі ў Нясвіжы і Гомелі ды многія іншыя. Прадстаўлены таксама лепшыя творы архітэктуры, якія не дайшлі да нас з-за ваенных ліхалеццяў, не ацалелых з-за чыноўніцкай абыякавасці, непавагі і абыякавасці да культурнай спадчыны. Змешчаны і даведкі пра лепшыя ансамблях і будынках савецкага часу. Асобныя артыкулы прысвячаюцца лепшым мемарыяльным збудаванням.
1. Трусаў А. А. Помнікі манументальнага дойлідства Беларусі XI-XVII стст. архітэктурна-тыпалагічны аналіз. - Мн., 1988. Бохан Ю. М. Развіццё фартыфікацыі ВКЛ у 14-16 стст. / / Гарады, мястэчкі і замкі Вялікага княства Літоўскага: энцыклапедыя / БелЭн, 2009. - С. 45-63. - 312 с.
2. Трусаў, А. А. Кароткая гісторыя архітэктуры Беларусі / Алег Трусаў. – Мінск: Харвест, 2015. – 463.
3. Чантурыя, У. А. Гісторыя архітэктуры Беларусi: дакастрычнiцкi перыяд. / Чантурыя, У. А. - Мн.: Выш.шк.,- 1969. -319 с.