1. Чаму рэкрутчына абвяшчаецца па-за законам? Як гэта абругунтовна ў газеце?
2. З якіх пазіцый характарызуецца адмена прыгоннага права 1861 г.? Якія недахопы ў правядзенні рэформы бачаць аўтары газеты? Да чаго заклікаюць беларускіх сялян?
3. Якія спецыфічныя рысы беларускай мовы газеты ўказваюць на тое, што гэта гаворка гарадзеншчыны?
4. Як вы мяркуеце, чаму К. Каліноўскі падпісваецца псеўданімам? Ці выпадковы яго выбар?
5. Як апісвае газета паўстанне Т. Касцюшкі?
6. Як разумее свабоду і справядлівасць для Беларусі газета?
7. Як апісвае газета ўладкаванне грамадства ў часы Рэчы Паспалітай? Якія спрашчэнні ці скажэнні гісторыі вы заўважылі?
8. Ахарактарызуйце стаўленне газеты да стану адукацыі, судовай сістэмы і адміністрацыі ў Беларусі.
9. У чым спецыфіка ацэнкі рэлігійнай сітуацыі ў Беларусі? Якое месца К. Каліноўскі адводзіць грэка-каталіцкай (уніяцкай) царкве?
10. У чым на ваш погляд асноўная ідэя перадсмяротнага запавету К. Каліноўскага?
11. З якімі ідэямі “Мужыцкай праўды” вы згодныя, а што вы лічыце памылковым?
1. Чаму рэкрутчына абвяшчаецца па-за законам? Як гэта абругунтовна ў газеце?
У “Мужыцкай праўдзе” Каліноўскі абгрунтовывае існванне рэкрутчыны тым, што гэта з’ява была прынсена на тэрыторыю Беларусі Маскоўскімі царамі, калі Маскоўскі ўрад пачаў уводзіць на Беларусі сваю ўладу. Рэкрутчына з пункту гледжання Каліноўскага ёсць дрэнная з’ява якой раней не было, бо раней армія была шляхетная, а калі хто з мужыкоў хацеў ісці на вайну, то ён атрымліваў за гэта зямлю, атрымліваў шляхецтва за тое, што прнімаў удезл у абароне Радзімы.
2. З якіх пазіцый характарызуецца адмена прыгоннага права 1861 г.? Якія недахопы ў правядзенні рэформы бачаць аўтары газеты? Да чаго заклікаюць беларускіх сялян?
Аналіз “Мужыцкай праўды” паказвае, што адносіны ўдузельнікаў паўстання1863 ‒ 1864 гадоў было адмоўным. Падкрэсліваецца тое, што пра адмену прыгоннага права пачалі гаварыць даўно, але ж волі сялянства на думку Каліноўскага так і не ўбачыло.
3. Якія спецыфічныя рысы беларускай мовы газеты ўказваюць на тое, што гэта гаворка гарадзеншчыны?
Вядома, газета стваралася ва ўмовах адсутнасці адзіных літаратурных нормаў беларускай мовы, таму пры імкненні пісаць па-беларуску Кастусь Каліноўскі карыстаўся той, што была яму роднай з дзяцінства – дыялектам, “пануючым у аколіцах Ялоўкі і, праўдападобна, Свіслачы”.
4. Як вы мяркуеце, чаму К. Каліноўскі падпісваецца псеўданімам? Ці выпадковы яго выбар?
На маю думку ўэыванне Каліноўскім псеаўданіма “Яська гаспадар з-пад Вільні” мае рацыю.
5. Як апісвае газета паўстанне Т. Касцюшкі?
На старонках газеты пазстанне пад кіраўніцтвам Касцюшкі апісваецца як гераічнае і справядлівае. Асноўная прыкмета справядлівасці гэтага паўстання словах Касцюшкі, якія яму прыпісвае Яська Гаспадар з-пад Вільні: “Калі мужыкі хочуць ужэ самі бараніці сваю зямлю, так няхай жа не служаць паншчыны дый не плацяць у казну аброку за зямлю”.
6. Як разумее свабоду і справядлівасць для Беларусі газета?
Кастусь Каліноўускі разумее свабоду і справядлівасць для Беларусі ў справядлівым урадзе, ў тым, каб сялене былі вольныя і без усялякіх аброкаў ці паншчыны маглі апрацоўваць зямлю.
7. Як апісвае газета ўладкаванне грамадства ў часы Рэчы Паспалітай? Якія спрашчэнні ці скажэнні гісторыі вы заўважылі?
Я лічу, што грамадства часоў Рэчы Паспалітай у газеце занадта ідэалізіравнае. Яно апісваецца Каліноўускім нібыта нейкая ўтопія дзе не існавала аніякіх праблем і ўсё было добра. Ён спрашчае гісторыя, напрыклад, кажучы, што за удзел у абароне Радзімы ў часы Рэчы Паспалітай простаму селяніну адразу давалі шляхецтва.
8. Ахарактарызуйце стаўленне газеты да стану адукацыі, судовай сістэмы і адміністрацыі ў Беларусі.
Стаўленне газеты да стану адукацыі кртытчнае. Заўседы падкрэсліваецца той момант, што адсутнчіае адукацыя на роднай мове, яна вядзецца на рускай мове. Справядлівасці ў судзе так сама няма.
9. У чым спецыфіка ацэнкі рэлігійнай сітуацыі ў Беларусі? Якое месца К. Каліноўскі адводзіць грэка-каталіцкай (уніяцкай) царкве?
Спецыфіка рэлігійнай сітуацыі ў Беларусі па меркаванню Кастуся Каліноўскага ў тым, што царскі ўрад гвалтоўна насаджае праваслаўе, запісвае у схізму.
10. У чым на ваш погляд асноўная ідэя перадсмяротнага запавету К. Каліноўскага?
На маю думку асноўная ідэя “Лістоў з-пад шыбеніцы” у барацьбе. У барацьбе за волю, праўду, родную мову, веру і наогул у барацьбе за лепшае жыцце.
11. З якімі ідэямі “Мужыцкай праўды” вы згодныя, а што вы лічыце памылковым?
Прачытаўшы “Мужыцкую праўду” можна зрабіць выснову, што гэта выдатны помнік беларускай літаратуры пракламатыўнага характэру. У ім яскрава і проста абгрунтоўваюца ідэі барацьбы за сабоду і лепшае жыцце.
