Заданне 1. Вызначце, якія функцыі мовы рэалізуюцца ў наступных выказваннях
Заданне 2. Перакладзіце афарызмы на беларускую мову (тры на ваш выбар). Якія думкі выклікаюць выказванні? Пра якія канкрэтныя
Заданне 3. Пракаменціруйце наступныя выказванні пра мову і слова (на выбарадно выказванне; каментарый не менш за 5–7 сказаў)
Заданне 1. Вызначце, якія функцыі мовы рэалізуюцца ў наступных выказваннях
а) Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт фізічнай культуры (шыльда на будынку ўстановы).
У гэтым выказванні рэалізуюцца пазнавальная функцыя і функцыя называння (намінатыўная).
б) Гасцініца – асноўнае прадпрыемства індустрыі гасціннасці, якое ажыццяўляе прыём і абслугоўванне наведвальнікаў (з артыкула энцыклапедыі).
У гэтым сказе рэалізуюцца пазнавальная і намінатыўная функцыі.
в) – Добры дзень, мяне завуць Алеся Уладзіміраўна (выкладчык пры ўваходзе ў аўдыторыю).
У гэтым выказванні рэалізуюцца камунікатыўная і рэгулятыўная (фатычная) функцыі.
Заданне 2. Перакладзіце афарызмы на беларускую мову (тры на ваш выбар). Якія думкі выклікаюць выказванні? Пра якія канкрэтныя функцыі мовы ідзе гаворка?
1. Слово – основа мира, всего живущего (Н. Гарин-Михайловский).
2. Язык – орудие мышления. Обращаться с языком кое-как значит и мыслить кое-как: неточно, приблизительно, неверно (А. Толстой).
3. Язык является янтарем, в котором тысячи драгоценных и тонких мыслей были благополучно выражены и сохранены (Р. Тренч).
4. Язык – душа нации. Язык есть живая плоть идеи, чувства, мысли (А. Толстой).
Выкананне задання
1. Язык – душа нации. Язык есть живая плоть идеи, чувства, мысли (А. Толстой).
Пераклад: Мова – душа нацыі. Мова ёсць жывая плоць, ідэі, пачуцці, думкі.
У гэтым выказванні ідзе гаворка пра этнічную функцыю мовы. Мова выступае як сімвал нацыі. Мова захоўвае спадчыну нацыі, перадае яе ад продкаў да нашчадкаў. У мове выражаецца індывідуальнасць кожнага народа.
2. Язык является янтарем, в котором тысячи драгоценных и тонких мыслей были благополучно выражены и сохранены (Р. Тренч).
Заданне 3. Пракаменціруйце наступныя выказванні пра мову і слова (на выбар адно выказванне; каментарый не менш за 5–7 сказаў)
1. Па сутнасці, мова – гэта неабходная ўмова існавання грамадства, яго падмурак. Без яе не можа быць грамадства, як і сама мова не можа існаваць без грамадства (Л. Сямешка).
2. Ёсць у мове слова для абазначэння якога-небудзь паняцця, значыць народу вядомы і сам прадмет, увайшоў у яго свядомасць; няма слова ў народа, няма і ўяўленняў аб прадмеце, апошні не ўсвядомлены ім, хоць і існуе на самай справе як частка рэчаіснасці (Я. Карскі).
3. Мова служыць людзям і ў сяброўскай гутарцы, і ў вострай дыскусіі, і для выказвання глыбокіх пачуццяў любімаму чалавеку… (К. Крапіва)
4. Слова – гэта носьбіт духоўнага, узвышанага. Менавіта з яго дапамогай можна вылечыць душу сапсаваную, загубленую. Пра ўнутраны свет чалавека часцей за ўсё мяркуюць па яго мове, багатай, эмацыянальнай, ці шэрай, беднай, нуднай. Добра ведаючы цану Слова, роднай мове, чалавек застаецца чалавекам назаўсёды (Д. Ліхачоў).
5. Мова – аснова не толькі нацыянальнай культуры, але і існавання нацыі, існавання этнасу (Н. Гілевіч).
Выкананне задання
Яно добра, а нават і трэба знаць суседскую мову, але найперш трэба знаць сваю (Ф. Багушэвіч)
У наш час вельмі многія людзі вывучаюць розныя замежныя мовы. Большая частка беларусаў размаўляе на рускай мове, мове нашай суседняй краіны.
