Уводзіны
1. Этнапсіхалінгвістыка як навука
Заключэнне
Спіс літаратуры
Уводзіны
Этнапсіхалінгвістыка - гэта навука, якая вывучае псіхалагічныя тыпы прадстаўнікоў розных этнасаў. Дадзеная навука складалася на стыку псіхалогіі, лінгвістыкі, сацыялогіі і культуралогіі і мае інтэгратыўны характар.
Мэта этнапсіхалінгвістыкі - даследаванне моўнай свядомасці носьбітаў розных культур, аб'ект - міжкультурная зносіны.
Цэнтральнае паняцце этнапсіхалінгвістыкі - маўленчая дзейнасць, якая разглядаецца праз фільтр этнічнай карціны свету, што дазваляе развіваць аргументы, якія пацвярджаюць галоўнае тэарэтычнае палажэнне аб тым, што культура як разнавіднасць дзейнасці характарызуецца этнічным кампанентам, а мова як транслятар культуры інтэгруе ў сабе яе розныя этнапсіхічныя маркеры, якія праяўляюцца ў першую чаргу, у маўленчай дзейнасці. Асноўную задачу этнапсіхалінгвістыкі вызначае мадэляванне структуры моўнай свядомасці і апісанні яе эвалюцыі з улікам этнакультурнай спецыфікі, што патрабуе пастаноўкі асаблівых задач, якія адрозніваюць гэты раздзел ад агульных задач псіхалінгвістыкі і кагнітыўнай лінгвістыкі, і выпрацоўкі этнапсіхалінгвістычных методык даследавання.
1. Этнапсіхалінгвістыка як навука
Этнапсіхалінгвістыка - гэта навуковы напрамак, які ўзнік дзякуючы аб'яднанню намаганняў прадстаўнікоў мовазнаўчых навук і псіхалогіі. Значны ўплыў на развіццё этнапсіхалінгвістыкі быў ажыццяўлён заснавальнікамі псіхалагічнай тэорыі дзейнасці - Л.С. Выгоцкага, П.Я. Гальперыны, А.М. Ляонцьева і інш. , а таксама і прадстаўнікамі такіх мовазнаўчых дысцыплін як этналінгвістыка і псіхалінгвістыка. Этналінгвістыка вывучае мову ў яе адносінах да культуры, даследуе ўзаемадзеянне паміж этнакультурнымі і этнапсіхалагічнымі з'явамі ў эвалюцыі і рэалізацыі маўленчай дзейнасці. Этналінгвістыка як кірунак мовазнаўства фармальна з'явілася на рубяжы 19-20 стст. дзякуючы інтэнсіўнаму вывучэнню амерыканскімі даследнікамі індзейскіх моў (Ф. Боас, С. Лем, Э.Сепір і інш.). У Рассіі пачалося даследавання па падобнай тэматыцы ў сярэдзіне XX ст. у працах Ф. Бусласва, А. Афанасьева, А. Поцебня і інш. (напрыклад, лінгвістычныя пошукі ў галіне народнай міфалогіі і псіхалогіі) [1, c.45-47].
Этнас - этнічная супольнасць, устойлівая супольнасць людзей, якая склалася гістарычна на пэўнай тэрыторыі, мае агульную мову, культуру, побыт, псіхалагічныя рысы і самасвя-домасць. Асноўныя гістарычныя формы этнасу — род, племя, народ-насць, нацыя — характарызуюцца і пэўнымі сацыяльна-эканамічнымі асаблівасцямі. Галоўныя прыкметы этнасу - мова, самасвядомасць, кўльтура, побыт, псіхіка і інш. — змяняюцца з цягам часу не так істотна, як сацыяльна-эканамічныя адносіны, якія адпавядаюць пэў-най гістарычнай ступені развіцця. На паняцці "этнас" грунтуецца значная частка этнаграфічнай і іншай навуковай тэрміналогіі — этнагенез, этнонім і інш.
Этнічнасць ў сваім першапачатковым значэнні можа разумецца як сукупнасць прыкмет або уласцівасцяв, якія адрозніваюць адзін рэальна існуючы этнас ад іншага.
Заключэнне
Этнапсіхалінгвістыка - навуковы напрамак, які ўзнік дзякуючы аб'яднанню намаганняў прадстаўнікоў навукі і псіхалогіі. Значны ўплыў на развіццё этнапсіхалінгвістыкі ажыццёўлялі заснавальнікі псіхалагічнай тэорыі дзейнасці, а таксама прадстаўнікі такіх мовазнаўчых дысцыплін як этналінгвістыка І псіхалінгвістыка.
Аб'ектам этнапсіхалінгвістыкі з'яўляюцца нацыянальна-культурныя варыянты маўленчай дзейнасці (як аднаго з відаў псіхічнай дзейнасці чалавека). Гэты аб'ект прывязаны да культурных пастулатаў тым, што нацыянальная культура існуе ў ментальнай, прадметнай і дзейнаснай формах; што ментальныя складнікі нацыянальнай культуры не могуць «перакадаваць» адэкватна; што нацыянальна-культурная спецыфіка свядомасці вербализуется па-рознаму. Такім чынам, у этнапсіхалінгвістыцы ўжо маюцца даследаванні, вызначаюцца шляхі вырашэння шэрагу праблем, у тым ліку і праз аналіз нацыянальнай спецыфічнасці адносін паміж рознымі этнасамі.
1. Мельник А. Язык жестов. – Москва: ТЕРРА – Книжный клуб, 2003. – 448 с.
2. Стерлин И.А. Коммуникативное поведение в структуре национальной культуры//Этнокультурная специфика языкового сознания: РАН. Ин-т языкознания. – М., 1996. – 323 с.
3. Верещагин Е.М., Костомаров В.Г. Язык и культура. М., 1985. – 455 с.
4. Караулов Ю.Н. Русский язык и языковая личность. - М., 1987. – 278 с.
5. Стернин И.А. О понятии коммуникативного поведения. – М., 1989 – 248 с.
6. Стернин И.А. Коммуникативное поведение в структуре национальной культуры // Этнокультурная специфика языкового сознания. М., 1996. – 198 с.
7. Стернин, И.А. Улыбка в русском общении. М.,1992 – 215 с.
8. Формановская Н.И. Речевой этикет и культура речи, М., 1989. – 298 с.
