Творчасць Юркі Віцьбіча Реферат

Творчасць Юркі Віцьбіча

Грамадска-палітычныя перамены, якія адбыліся ў нашым жыцці за апошнія дзесяцігоддзі, далі магчымасць вярнуць з забыцця дзясяткі дарэмна забытых імёнаў – і тыя, якія цяпер жывуць, і тыя, якія даўно пайшлі ў іншы свет. Сярод іх – пісьменнік Юрка Віцьбіч.
На старонках некаторых перыядычных выданняў прайшоў сапраўдны шквал перадруковак Віцьбіча і матэрыялаў пра яго. Тон задаў штотыднёвік “ЛіМ”, надрукаваны 8 лістапада 1991 года вялікі артыкул Л.Юрэвічам. Эстафету падхапіў часопіс “Роднае слова” (№5 за 1993 год), у якім, акрамя артыкула А.Мартіновіча, змешчана амаль на ўсю ўнутраную вокладку фотаздымак Віцьбіча. У двух часопісах падрыхтаваў публікацыю артыкулаў пісьменніка са сваёй прадмовай У.Арлоў: спачатку ў трэцім нумары “Беларусі” за 1993 год, а затым у сёмым нумары “Крыніцы” за 1994 год. У жніўні гэтага ж года аддала даніну модзе і “Рэспубліка”, якая апублікавала матэрыял аб абмене лістамі паміж Віцьбіча і мастаком М.Шагалом – фрагмент кнігі Л. Пранчака “Беларуская Амерыка” (Мінск, 1994). Вельмі ж асаблівым быў і артыкул Ю.Васілеўскага ў “Нашай ніве” (№ 4) за 1994 год. У гэтым жа годзе з’явілася і замежная публікацыя. У часопісе “Край Смаленск” далучыўся да кампаніі аспірант Варшаўскага універсітэта Ю. Чудзін.
Ва ўсіх гэтых публікацыях у адрас “пісьменніка, грамадскага і культурнага дзеяча” (энцыклапедыя “Гісторыя Беларусі”) самыя захопленыя эпітэты: “адзін з самых яркіх прадстаўнікоў беларускай літаратуры замежжа”, “мудры гісторык” (В. Арлоў), “навукова-дасведчаны, энцыклапедычных ведаў чалавек” (Л.Прончак), “адзін з тых, хто стварыў беларускую гістарычную прозу, хто зрабіў з яе самастойны жанр” (Л.Юрэвіч). Прачытаеш гэтых аўтараў, і ствараецца ўражанне, што гаворка ідзе пра новага Льва Талстога ці пра Аляксандра Дзюма. Відаць, Юрка Віцьбіч ўяўляе сабой з’яву яшчэ больш значную ... А вось пра тыя старонкаі біяграфіі гэтага чалавека, з-за якіх яго імя больш за паўстагоддзя заслужана не згадвалася, апалагеты навапаказанага “класіка” і “эрудыта” старанна абыходзяць. А калі і згадваюць, то вельмі коратка, неахвотна і вельмі ўжо паблажліва ў адносінах да свайго “герою”.
Дык хто ж на самай справе гэты чалавек – Юрка Віцьбіч, ён жа Юрый Стукаліч, ён жа Гергіеў (па іншых звестках, Серафім) Шчарбакоў?
Юрка Віцьбіч – беларускі пісьменнік, гісторык, культуролаг. Сапраўднае імя Серафім Аляксандравіч Шчарбакоў. Таксама вядомы пад псеўданімамі Юры Стукаліч, Алесь Крыжаніч. Нарадзіўся 2 чэрвеня 1905 года ў горадзе Веліж Віцебскай губерні  ў сям’і праваслаўнага святара і настаўніцы. Пасля заканчэння педагагічнага тэхнікума год служыў у Чырвонай арміі. У пачатку 1920-х гадоў перасяліўся ў Маскву, працаваў на будоўлях, а ў 1922-1933 гадах на хімічным заводзе. У 1929 годзе на старонках «Узвышша» быў апублікаваны яго першы аповяд. У 1932 году выйшла кніга прозы «Смерць Ірмы Лаймінг». У 1937 году выйшла яшчэ адна кніга прозы  –  «Формула супраціўлення касцей». Падчас нямецкай акупацыі актыўна ўдзельнічаў у культурным жыцці Беларусі, у 1943 году перавёз з Віцебска ў Полацк парэшткі святой Ефрасінні Полацкай. У 1944 годзе разам з Беларускай цэнтральнай радай выехаў у Нямеччыну. 5 студзеня 1945 года заснаваў літаратурнае грамадства «шыпшына», выдаваў аднайменны часопіс (выдаваўся да 1950 года, выйшла 10 нумароў). Пасля вайны працаваў на радыё Свабода. Арганізаваў выданне часопіса «Звіняць званы Святой Сафіі», рэдагаваў «Беларускі голас». У 1956 годзе ў Мюнхене выдаў кнігу «Плыве з-пад Святое гары Нёман». Юрка Віцьбіч таксама друкаваўся ў рускамоўнай газеце «Новае рускае слова», шмат гадоў быў яе аўтарам. Быў адным з першых хто знаёміў чытачоў газеты з беларускай нацыянальнай ідэяй. У 1975 году неўзабаве пасля смерці Віцьбіча Фонд імя Пятра Крычэўскага выдаў у Нью-Ёрку кнігу «Мы дойдзем!», у якую ўвайшлі яго публікацыі з «Новага рускага слова». Памёр 6 студзеня 1975 года ў горадзе Саўс-Рывер (англ. South River) у Нью-Джэрсі.