«Драўлянае сакральна-манументальнае дойлідства Беларусі» па кнізе А. І. Лакоткi
Заключэнне
Спіс выкарыстаных крыніц
«Драўлянае сакральна-манументальнае дойлідства Беларусі» па кнізе А. І. Лакоткі
На большай тэрыторыі Старажытнай Русі менавіта з дрэва, як з найбольш даступнага будаўнічага матэрыялу, былі выпрацаваны многія архітэктурныя формы яшчэ да з'яўлення каменных пабудоў. Лясы пакрывалі большую частку зямель Кіеўскай Русі і ўсе землі Вялікага Ноўгарада, Уладзіміра-Суздальскага, Цвярскога і Маскоўскага княстваў. Гэта і абумовіла галоўную ролю дрэва як будаўнічага матэрыялу, лёгка апрацоўванага і даступнага самым шырокім слаям насельніцтва Русі.
Помнікі драўлянага дойлідства - вельмі далікатная частка гісторыка-культурнай спадчыны. Росквіт іх прыпадае на XVII-XVIII стст. і іх можна, верагодна, аднесці да своеасаблівага «рускаму барока». Дзясяткі музеяў драўлянага дойлідства ўзніклі на тэрыторыі Расійскай Федэрацыі. Эвалюцыя драўляных пабудоў пышна прасочваецца ў буйных музеях драўлянага дойлідства пад адкрытым небам, перш за ўсё ў Кіжах і Малых Карэлах, дзе прадстаўлены дзесяткі разнастайных збудаванняў.
Аб характары жыллёвага будаўніцтва XVI - першай паловы XVII ст.у гарадах Беларусі даюць прадстаўленне гравюры Гродна 1568-1572 гг. і першай чвэрці XVII ст., малюнак Полацка 1579 г., гравюры Нясвіжа і Клецка пачатку XVII ст., карта з малюнкам Любчы 1645 г., Рэчыцы 1649 г., Брэста 1657 г. і інш. «чарцёж» горада Віцебска 1664 г. таксама можа быць аднесены да разгляданага перыяду, калі ўлічваць кансерватызм жылля, рэзкае скарачэнне, замарожванне будаўнічай дзейнасці ў другой палове XVI ст. з-за зацяжных спусташальных войнаў.
Старажытнарускае дойлідства пры наяўнасці вялікай манументальнасці характарызуецца надзвычайнай пластычнасцю формаў, нейкім асаблівым адчуваннем іх спакою і непахіснасці, сувымернасцю з памерамі чалавека, яго маштабамі і патрэбамі. Усё гэта ставіцца гэтак жа ў поўнай меры да інтэр'ерах свецкіх і культавых збудаванняў.
ЗАКЛЮЧЭННЕ
А. Лакотка апісвае сельскія паселішчы. Аўтар сцвярджае, што ў пагосце фармавалася цэнтральнае паселішча - з маёнткамі феадала, царквою. З ХIV ст. пагост знікае як гістарычны тып паселішчаў. Дрэве на Русі спрадвеку быў пашана. Да яго, як да жывога, звярталіся ў самых розных выпадках:"Свята дрэва, дапамажы". І дрэва, слухаючы просьбы-маленні, дапамагала. Вялікая сіла зямлі і неба сканцэнтравана ў дрэвах. Гэта цяпер цалкам даказана навукай, а продкі нашы чыстым сваім сэрцам адчувалі і таму драўляныя пабудовы з незамузанымі і незабітымі натуральнымі сценамі так любілі: ад іх добры дух зыходзіў. Да нашых дзён дайшлі ў асноўным помнікі і ўзоры традыцыйнага жылля або дакументальныя матэрыялы па гэтых пабудовах, якія адносяцца да канца XIX стагоддзя. У адрозненне ад сялянскага жылля або помнікаў драўлянага храмавага дойлідства, вялікія палац або палацы да нас, на жаль, не дайшлі, за выключэннем выпадкова ацалелых сядзібных пабудоў, якія знаходзяцца сёння ў жахлівым стане. Звесткі аб больш ранніх перыядах фарміравання жылля мы чэрпаем з археалагічных матэрыялаў, карцін знакамітых мастакоў або гістарычных рукапісаў. Асноўнае адрозненне Паўночнай вёскі-гэта разумнае выкарыстанне кожнага кавалачка зямлі. Часта гэта маладворныя вёсачкі, са свабодна раскіданымі драўлянымі будынкамі. Паўночныя вёсачкі-з'яўляюцца як бы неад'емнай часткай Паўночнай прыроды, так акуратна ўбудоўваюць свае дамы там людзі. У кожнай драўлянай пабудовы Паўночнай вёскі - свой аблічча, характар, свае архітэктурныя формы. Тут няма месца штампу, чым і характэрныя такія месцы. Асноўныя ўпрыгажэнні засяроджвалі на шчыпцы - франтоне хаты. З самых даўніх часоў асноўныя разьбяныя ўпрыгажэнні размяшчаліся на ручнік-лабавая дошка, якая зачыняла пераход ад бярвення ніжэйлеглага зруба да франтону.
1. Красовский М. В. Курс истории русской архитектуры. Часть I. Деревянное зодчество. — М. В. Красовский // Петроград : Товарищество Р. Голике и А. Вильборг, 1916. — 408 с.
2. Лакотка, А.І. Народнае дойлідства / А.І. Лакотка. — Мінск: Беларуская навука, 2014. — 200 с.
3. Рыбаков Б. А. Ремесло Древней Руси. — Б. А. Рыаков // М.: Издательство Академии наук СССР, 1948. − 293 с.
4. Рабинович М.Г. Деревянные сооружения городского хозяйства в Древней Руси / М. Г. Раббинович // Средневековая Русь. М., 1996.− 243 с.