1 А. Вольскі для дашкольнікаў. Кароткі аналіз вершаваных кніг “Дзедаў госць”, “Рагатка”, “Чарнічка”, “Лясныя мастакі”, “сонца блізка ўжо зусім”, “Ізумрудавы горад, дзе ты?”. Наватарскія пошукі ў галіне жанраў і тэм.
2 Дзейнасць першых беларускіх паэтаў (П. Багрым, Ф. Багушэвіч, Я. Лучына, А. Гурыновіч і інш.). Значэнне першых чытанак у развіцці беларускай літаратуры.
Спіс выкарыстанай літаратуры
1 А. Вольскі для дашкольнікаў. Кароткі аналіз вершаваных кніг “Дзедаў госць”, “Рагатка”, “Чарнічка”, “Лясныя мастакі”, “сонца блізка ўжо зусім”, “Ізумрудавы горад, дзе ты?”. Наватарскія пошукі ў галіне жанраў і тэм.
Сваю паэтычную дзейнасць Артур Вольскі пачаў у 1945 годзе: вершы для дарослых і дзяцей, аповесці і апавяданні, п’есы для юнацтва і аперэтачныя лібрэта, мастацкія і дакументальныя кінасцэнарыі, інтэрмедыі для эстрады і цырка, літаратурныя і публіцыстычныя артыкулы. Але найбольш увагі пісьменнік удзяляе юным чытачам. Яго творы дапамагаюць лепш зразумець дзяцей, глыбей пранікнуць у дзіцячы свет.
Творы Артура Вольскага карыстаюцца шырокай папулярнасцю сярод юных чытачоў. Яго дзіцячыя кнігі ў асноўным адрасаваны дашкольнікам і малодшым школьнікам. Лёгка, весела, вынаходліва піша для дзяцей Артур Вольскі. У творах пісьменніка маленькі чытач знойдзе пэўныя жыццёвыя урокі – урокі чуласці, дабрыні, адкрытасці, дружбы. Урокі любові да роднай зямлі, мовы, да сваёй Бацькаўшчыны.
Вершы Артура Вольскага найперш прывабліваюць сваей натуральнасцю, адсутнасцю штучнасці, выразным імкненнем аўтара размаўляць з малымі на зразумелай ім мове.
Паэзія, драматургія Артура Вольскага – гэта дыялог, размова роўных – пісьменніка і юнага чытача.
Творчасць А. Вольскага для дзяцей пачалася з кнігі «Маленькім сябрам» (1955) і паспяхова працягвалася больш за сорак пяць гадоў. У 1958 годзе Артур Вольскі выдаў зборнік вершаў "Водбліскі далёкіх маякоў" і кніжку вершаў для дзяцей "Дзедаў госць". Толькі ў 1980 – 1990-я гг. для дзяцей былі напісаны наступныя кнігі: «Сказка с былью пополам» (1980), «Сонца блізка ўжо зусім» (1984), «Дабяруся да нябёс» (1985), «Ад А да Я прафесія мая» (1987), «Снегирьки на Уренгой» (1988), «Хлеб – усяму галава» (1987), «Карусель» (1996), за якую пісьменнік у 1997 г. быў удастоены звання лаўрэата Літаратурнай прэміі імя Янкі Маўра.
У галіне дзіцячай літаратуры для творчасці А. Вольскага характэрна родава-жанравая і тэматычная разнастайнасць. Пісьменнік звяртаўся не толькі да традыцыйных жанраў – верша, апавядання, казкі, – ён з ’яўляецца аўтарам апавядання-эсэ «Хлеб – усяму галава», п’есы-казкі «Чортаў скарб», прысвечанай памяці Уладзіміра Караткевіча. Своеасаблівай кампаноўкай апавяданняў, вершаў, мастацкіх нарысаў, успамінаў і замалёвак пра непаўторную Беларусь вызначаецца кніга А. Вольскага «Ізумрудавы горад, дзе ты?..» (1977).
2 Дзейнасць першых беларускіх паэтаў (П. Багрым, Ф. Багушэвіч, Я. Лучына, А. Гурыновіч і інш.). Значэнне першых чытанак у развіцці беларускай літаратуры.
У пачатку XIX стагоддзя з’яўленне кожнага новага твора ў беларускай літаратуры было сапраўднай грамадскай падзеяй. Таму адзіны з твораў Паўлюка Багрыма, якому пашанцавала дайсці да нас, з’яўляецца вельмі каштоўным увогуле як для беларускай літаратуры, так і для дзіцячай у прыватнасці. Адзіны з яго вершаў «Зайграй, зайграй, хлопча малы…» захаваўся дзякуючы публікацыі ў кнізе «Аповесць майго часу» (Лондан, 1854 г.) польскага літаратара Ігнація Яцкоўскага. Па яго ўспамінах, у Багрыма такіх вершаў было шмат, але яны былі адабраныя па цэнзурных меркаваннях. У сувязі з крошынскім бунтам, за ўдзел у якім сяляне панеслі жорсткую кару ( многія былі закатаваны да смерці, сасланы на катаргу), пацярпеў і Багрым. За чытанне вершаў, у якіх выказваліся варожыя існуючаму парадку думкі, ён быў здадзены ў рэкруты. Вярнуўся П. Багрым дадому пажылым чалавекам і да канца дзён сваіх працаваў кавалём у родным мястэчку.
Верш “Зайграй, хлопча малы…” вылучаўся паэтычнасцю і глыбокім грамадзянскім зместам. Герой верша, дзіця, у ім шкадуе, што не можа навек застацца малым дзіцём і не бачыць пакут родных і блізкіх. У сваіх вершах Паўлюк Багрым падымаў тэму абяздоленага дзяцінства, а таксама ужываў фальклорныя матывы і нацыянальны каларыт. Так у вершы паэт узгадвае пра павер’е, што калі кажан сядзе на галоўку дзіцяці, то яно перастане расці. Лірычны герой твора – дзіця, і гэта акалічнасць набліжае яго да маленькіх чытачоў.
Характэрнай з’явай у развіцці беларускай літаратуры ў сярэдзіне 19 ст. была дзейнасць пісьменнікаў, якія пісалі па-польску і па-беларуску. Гэта Ян Баршчэўскі, Ян Чачот, Уладзіслаў Сыракомля, Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч.
Францішак Багушэвіч (1840 – 1900) – выдатны беларускі паэт. Яго намаганнямі наша слова было пастаўлена ў адзін шэраг з іншымі еўрапейскімі мовамі, было апрацавана і з вялікім майстэрствам выкарыстана ў першых творах новай беларускай літаратуры.
Паэт выразна ўсведамляў неацэннае значэнне мовы для абуджэння нацыянальнай свядомасці, для выхавання будучых пакаленнў, для дзіцячага чытання. Многія творы паэта трывала ўвайшлі ў дзіцячае чытанне: прысвечаны тэме лёсу дзяцей верш “Калыханка”, а таксама сацыяльна насычаныя вершы “Мая дудка”, “Бог не роўна дзеле”, “Чаго бяжыш, мужычок?”, “Гора”, паэма “Кепска будзе!”.
