27. Складаназалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі спосабу дзеяння.
28. Складаназалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі меры і ступені.
37. Бяззлучнікавыя сказы з разнатыпнымі часткамі.
38. Сэнсавыя адносіны паміж часткамі бяззлучнікавых складаных сказаў і спосабы іх выражэння.
39. Знакі прыпынку ў бяззлучнікавых складаных сказах.
40. Складаныя сказы з рознымі відамі сувязі. Разнавіднасці склад сказаў з рознымі відамі сувязі.
41. Знакі прыпынку ў складаных сказах з рознымі відамі сувязі.
42. Чужая мова і спосабы яе перадачы: простая, ускосная і няўласна-простая мова.
43. Будова сказаў з простай мовай.
44. Правілы замены простай мовы ўскоснай.
45. Ужыванне і стылістычныя функцыі няўласна-простай мовы.
46. Знакі прыпынку пры простай мове.
47. Цытаты, іх афармленне на пісьме.
48. Паняцце пунктуацыі. 3 гісторыі ўзнікнення і развіцця пунктуацыі.
49. Класіфікацыя знакаў прыпынку (раздзяляльныя, выдзяляльныя).
50. Асноўныя правілы пастаноўкі знакаў прыпынку.
27. Складаназалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі спосабу дзеяння
Складаназалежны сказ з даданай часткай спосабу дзеяння – гэта разнавіднасць складаназалежнага сказа, паміж часткамі якога ўстанаўліваюцца адносіны спосабу дзеяння. Даданая частка спосабу дзеяння абазначае, якім спосабам або якім чынам ажыццяўляцца тое, пра што паведамляецца ў галоўнай.
28. Складаназалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі меры і ступені
Складаназалежны сказ з даданай часткай меры і ступені – гэта разнавіднасць складаназалежнага сказа, паміж часткамі якога ўстанаўліваюцца адносіны меры і ступені. Даданая частка меры і ступені абазначае меру праяўлення дзеяння або ступень праяўлення прыметы, пра якія гаворыцца ў галоўнай частцы.
37. Бяззлучнікавыя сказы з разнатыпнымі часткамі
Бяззлучнікавыя сказы з разнатыпнымі часткамі – гэта разнавіднасць бяззлучнікавых сказаў, якія характарызуюцца семантычнай нераўназначнасцю, структурнай рознааформленасцю, сувяззю падпарадкавальнага характару, закрытасцю структуры і нераўнамернай па вышыні тону інтанацыяй. Да гэтай групы сказаў у лінгвістычнай літаратуры адносяцца бяззлучнікавыя складаныя сказы з разнатыпнымі супастаўляльнымі адносінамі (часткі з супраціўнымі адносінамі, адносінамі неадпаведнасці і параўнальна-супастаўляльнымі адносінамі), а таксама бяззлучнікавыя складаныя сказы з дзейнікавымі часткамі, з выказнікавымі часткамі, з дапаўняльнымі часткамі, з азначальнымі часткамі і з акалічнаснымі часткамі.
38. Сэнсавыя адносіны паміж часткамі бяззлучнікавых складаных сказаў і спосабы іх выражэння
У бяззлучнікавых складаных сказах прэдыкатыўныя часткі звязваюцца бяззлучнікавай сувяззю; асноўны сродак сувязі частак - інтанацыя: Зхмарак першыя зоры выцеклі, за бярозкамі вецер прыціх. (Бур.)
Складаныя бяззлучнікавыя сказы могуць набліжацца да складаназлучаных або складаназалежных сказаў. Гэта залежыць ад сэнсавых адносін паміж прэдыкатыўнымі часткамі.
39. Знакі прыпынку ў бяззлучнікавых складаных сказах
Знакі прыпынку ў бяззлучнікавым складаным сказе
Двукроп’е: 2-ая частка раскрывае змест 1-ай: а іменна
2-ая частка – прычына: бо, там у што
2-ая частка дапаўняе, удакладняе сэнс 1-ай: што, як і ўбачыў, што і адчуў, што і пачуў, што
40. Складаныя сказы з рознымі відамі сувязі. Разнавіднасці складаных сказаў з рознымі відамі сувязі
ТЫПЫ СКЛАДАНЫХ СКАЗАЎ З РОЗНЫМІ ВІДАМІ СУВЯЗІ, разнавіднасці складаных сказаў у залежнасці ад спосабу і характару сувязі іх прэдыкатыўных частак. Складаныя сказы камбінаванай будовы размяжоўваюцца на тры групы.
41. Знакі прыпынку ў складаных сказах з рознымі відамі сувязі
У камбінаваных сказах знакі прыпынку ставяцца на аснове агульных правіл і залежаць ад тыпу сувязі і сэнсавых адносін паміж часткамі.
42. Чужая мова і спосабы яе перадачы: простая, ускосная і няўласна-простая мова
Уласная мова — гэта выказванне ці думка таго, хто гаворыць або піша. Калі аўтар ці апавядальнік перадае выказванні або думкі іншых асоб, то яны з'яўляюцца чужой мовай:«Ну, браткі, віншую!» — сказаў усхваляваны Садовіч. (К-с) «Мілыя мае сябры! — думае Васіль.— Як мне добра з вамі» (Я. В.)
Чужая мова перадаецца рознымі спосабамі і сродкамі: або ад імя асобы, якой яна належыць, з захаваннем лексічных і граматычных асаблівасцей выказвання; або ад імя апавядальніка (аўтара) перадаецца толькі змест чыйго-небудзь выказвання, без захавання асаблівасцей мовы.
43. Будова сказаў з простай мовай
ПРОСТАЯ МОВА, спосаб перадачы чужаслоўя, пры якім дакладна захоўваюцца змест і форма выказвання. Простая мова можа перадаваць выказванне іншай асобы, уласныя, раней выказаныя словы, нявыказаныя думкі. У простай мове часта ўжываюцца пытальныя, пабуджальныя, клічныя сказы, звароткі, выклічнікі, мадальныя словы, словы-сказы, няпоўныя канструкцыі. Простая мова можа мець форму рэплікі, маналога, дыялога і палілога.
44. Правілы замены простай мовы ўскоснай
Ускосная мова – чужая мова, якая перадае толькі асноўны змест выказвання асобы ад імя аўтара (апавядальніка). Яна афармляецца як складаназалежны сказ, дзе даданая частка (ускосная мова) звязваецца з галоўнай (словамі аўтара) злучнікамі што, каб, ці, нібы і злучальнымі словамі дзе, калі, хто, як і інш.
45. Ужыванне і стылістычныя функцыі няўласна-простай мовы
НЯЎЛАСНА-ПРОСТАЯ МОВА, спосаб перадачы чужаслоўя, пры якім асноўныя лексічныя, фразеалагічныя, сінтаксічныя сродкі чужога выказвання захоўваюцца, а граматычныя паказчыкі змяняюцца. Паказчыкам чужаслоўя з’яўляецца змест і ўнутраная структура чужога выказвання.
46. Знакі прыпынку пры простай мове
Простая мова – гэта дакладна ўзноўленая (перададзеная) чужая мова. Сказы з простай мовай складаюцца з дзвюх частак:словы аўтара (хто сказаў, падумаў і г.д.) і ўласна простая мова (што сказалі, падумалі і г.д.).
Пастаноўка знакаў прыпынку ў сказах з простай мовай (далей ПМ) залежыць ад месца слоў аўтара (перад простай мовай, пасля яе, у сярэдзіне), а таксама ад таго, выказаная простая мова ці нявыказаная.
47. Цытаты, іх афармленне на пісьме
1. Цытата як самастойны сказ (пасля кропкі, якой заканчваецца папярэдні сказ) павінна пачынацца з вялікай літары, нават калі першае слова крыніцы пачынаецца з маленькай літары.
48. Паняцце пунктуацыі. 3 гісторыі ўзнікнення і развіцця пунктуацыі
Пунктуацыя – збор правілаў пра пастаноўку знакаў прыпынку ў пісьмовым тэксце. Знакі прыпынку выкарыстоўваюцца на пісьме для выдзялення асобных слоў і словазлучэнняў, сінтаксічнага і інтанацыйнага падзелу сказаў на часткі, аддзялення адной часткі тэксту ад другой.
49. Класіфікацыя знакаў прыпынку (раздзяляльныя, выдзяляльныя)
Сістэма знакаў прыпынку ў сучаснай беларускай літаратурнай мове ўключае:
• кропку,
• пытальнік,
• клічнік,
• шматкроп’е,
• коску,
• кропку з коскай,
• двукроп’е,
• працяжнік,
• дужкі,
• двукоссе.
Некаторыя з іх спалучаюцца і ўтвараюць састаўныя знакі прыпынку. Да іх адносяцца, напрыклад, коска з працяжнікам, пытальнік са шматкроп’ем, пытальнік і клічнік са шматкроп’ем. Паводле функцыянальнай накіраванасці знакі прыпынку падзяляюцца на раздзяляльныя і выдзяляльныя.
50. Асноўныя правілы пастаноўкі знакаў прыпынку.
1. Кропка ставіцца ў канцы закончанага апавядальнага сказа: Вечар быў цёмны і ціхі. Побач з чыгункай стаяў высокі стары лес, таемны, пануры і важны. На станцыі шумеў паравоз таварнага цягніка, шумеў ціха і роўна, як бы баючыся парушыць спакой гэтага лесу. Замаўкаюць птушыныя звонкія спевы, калі восень прыходзіць у край наш лясны. Позняя ноч. Цішыня.
2. Пытальнік ставіцца ў канцы простага сказа (у тым ліку слова-сказа), якім выражаецца прамое пытанне.
