Развіцце цікавасці да чытання і кнігі ў вучняў пачатковых класаў Курсовая работа (проект)

Чытацкая дзейнасць на сучасным этапе з’яўляецца, па-першае, адной з важных форм сацыялізацыі асобы, далучэння яе да сацыяльнага вопыту чалавецтва, па-другое, сродкам разумовай працы, пазнання, чалавечых стасункаў і духоўнага развіцця, па-трэцяе, чытацкая дзейнасць пераўтвараецца ў непасрэдную вытворчую моц інтэлектуальнага і духоўнага развіцця чалавека і чалавецтва цалкам. Але яна абмежавана ўключана ў жыццядзейнасць чалавека, уяўляе сабой мэтанакіраваны і актыўны спосаб адносін да вонкавага свету. Гэты спосаб адносін накіраваны на задавальненне ідэалагічных, прафесійных, эстэтычных і іншых патрэб сацыяльнага суб’екта. Культура чытацкай дзейнасці цесна звязана з культурай моўнай дзейнасці і культурай асобы цалкам. Выхаванне культуры чытання адбываецца ў сям’і, школе, культурных цэнтрах. Настаўнікам у навучанні і выхаванні чалавека, які актыўна чытае, важна памятаць, што толькі праз чалавечае перажыванне, якое ўзнікае ў працэсе чытання, спасцігаецца ідэйна-вобразны змест літаратурнага твора, адбываецца даследаванне праблем жыцця і смерці, незалежнасці і выбару, сэнсу існавання, любові і адзіноцтва.

Свет уступіў у новае тысячагоддзе, дзе пануе тэлебачанне, камп’ютары, відэагульні, дзеці страцілі цікавасць да чытання і кнігі. Праблема фарміравання правільнага,свядомага, беглага і выразнага чытання з'яўляецца падмуркам усёй наступнай адукацыі.

Навучыць чытаць дзяцей, вядома ж, цяжка, але яшчэ цяжэй навучыць іх палюбіць чытанне. Спачатку дзецям падабаецца сам працэс авалодання чытаннем. Ім цікава бачыць, як з літар узнікаюць добра знаёмыя словы. Але калі справа даходзіць да нарошчвання тэмпу чытання, калі настаўнік у класе, а бацькі дома спрабуюць прымусіць дзіця чытаць і чытаць, каб узрастала тэхніка чытання, тут шмат у каго знікае цікавасць сядзець за кнігай. Паглядзець мультфільм, пасядзець ля камп’ютара – і прасцей і цікавей.

“Людзі перастаюць думаць, калі яны перастаюць чытаць” [2, c. 9]. Гэтыя словы былі сказаны вялікім французскім мысліцелем Дані Дзідро шмат гадоў назад. Актуальныя яны і цяпер, так як вырашэнне праблемы прывіцця цікавасці да чытання вырашае шэраг выхаваўчых, адукацыйных і развіццёвых задач навучання і выхавання.

Адной з галоўных задач навучання ў пачатковай школе з'яўляецца 

фарміраванне ў дзяцей умення чытаць. І хоць намаганняў у гэтым накірунку прыкладаецца нямала, вынікі няможна назваць задавальняючымі, бо педагагічная практыка паказвае, што ў дзяцей у пачатковых класах навык чытання фарміруецца недастаткова паўнацэнна. Гэта прыводзіць да таго, што школьнікі адчуваюць істотныя цяжкасці пры працы з вербальнай інфармацыяй, што патрабуе вялікай напружанасці іх інтэлектуальных сіл, і ў іх паступова знікае цікавасць да самаго працэсу чытання.

Асноўная задача ўрокаў літаратурнага чытання – навучыць дзяцей правільнаму, свядомаму, бегламу і выразнаму чытанню. Акрамя гэтага, развіць творчыя здольнасці вучняў пачатковых классаў. Што ж такое творчасць? Творчасць – гэта культурная (мастацкая і іншая інтэлектуальная) дзейнасць, што завяршаецца з’яўленнем якасна новага, не існаваўшага раней самастойнага выніку інтэлектуальнай дзейнасці ў выглядзе матэрыяльных ці духоўных каштоўнасцей [3, с. 248].

Аналіз зместу мастацкага твора ў пачатковай школе вельмі важны: трэба вучыць дзяцей поўна ўспрымаць мастацкі твор, разумець яго ідэйны змест, пазіцыю аўтара; выказваць ўласнае стаўленне да гэтай пазіцыі; выхаванне ў вучняў пачатковых класаў цікавасці да чытання і мастацкай літаратуры, развіццё культуры ўспрымання мастацкага тэксту, пашырэнне чытацкага кругагляду і інш.

Пры вывучэнні апавяданняў вучні знаёмяцца з адлюстроўваннем жыцця людзей, рознымі фактамі, з’явамі прыроды. У сувязі з гэтым мастацкі твор праз канкрэтны вобраз дапамагае чытачу лепш убачыць і зразумець жыццё. Ідэі, настрой пісьменніка перадаюцца чытачу і выклікаюць у вучняў адпаведныя думкі, пачуцці, фарміруюць светапогляд. Часта ў творах падаюцца малюнкі прыроды, вобразы, якія хвалююць сваёй прыгажосцю. 

Мастацкія творы багатыя выяўленчымі сродкамі: метафарамі, эпітэтамі, параўнаннямі. Асноўная вартасць мастацкай літаратуры – яе ідэйнасць і вобразнасць. Успрыманне мастацкага твора залежыць ад выразнасці яго чытання. Выразнае чытанне выклікае ў дзяцей вобразныя ўяўленні, думкі, пачуцці, настрой. У працэсе чытання і аналізу мастацкага твора вядуцца назіранні за мовай, за некаторымі асаблівасцямі кампазіцыі твора, таму што 

задума пісьменніка раскрываецца ўсёй сістэмай выяўленчых сродкаў.

У структуры ўрока прадугледжаны розныя віды заняткаў, якія патрабуюць ад вучняў удумлівага чытання твора, дапамагаюць усведамленню яго галоўнай думкі і ўстанаўленню сваіх адносін да герояў [7, с. 208].