Аўтабіяграфізм раманаў Янкі Брыля Птушкі і гнёзды і Эрых Марыя Рэмарк Тры таварышы Курсовая работа (проект)

Як вядома, матэрыял сваiх глыбока рэалiстычных, па свежых слядах падзей, мастацкiх распрацовак пiсьменнiк змог рэалiзаваць толькi ў 60-я гады ў вялiкiм эпiчным палатне “Птушкi i гнёзды”. Але ўжо той фрагмент са свайго доўгага ў часе асэнсавання перажытага − аўтабiяграфiчная споведзь

Сярод страшэнных, жудасных, звышчалавечых здзекаў катаў час ад часу ўспыхваюць у галовах гэтых светлых людзей малюнкі даваеннага жыцця, непрацяглай службы ў войску. Ужо ў самым пачатку рамана сышліся жорсткасць і дабрыня, бессардэчнасць і замілаванасць тым, што было раней. Далей ён разгорнецца ў Адысею пра пошукі свайго роднага гнязда, найцяжэйшыя спробы вырвацца з-за кратаў на волю. «Вымучаныя, выкачаныя ў пылу» людзі, як піша Брыль, ідуць па шырокай лагернай вуліцы, каля маладзенькіх дрэўцаў, але не губляюць надзею ўбачыць родны край, спяваюць і пад канвоем польскую песню пра вясновую раніцу, церпкую расу і румяную Чэсю, якая выганяе на пашу валоў. Хораша, лірычна-ўзнёсла, у стылі Брыля, сказана, што гучыць «песня, якую не зацягала, не затаптала казарма, народная песня, якая вышэй за ўсе войны, — гучыць пераможным маршам». «Народная песня, якая вышэй за ўсе войны» — вось гуманістычны пафас рамана. Ён заключаны ў гэтым радку, пастаўленым пасля апісання здзекаў над людзьмі на распаленым промнямі пляцы. Вышэй за войны, за бесчалавечныя здзекі, за катаў, заклапочаных тым, каб не ўцяклі палонныя, каб выбіць з іх рэшткі самасвядомасці, веры, патрыятызму, чалавечнасці [8, c. 104]. 

Адным з папулярных пісьменнікаў Германскай імперыі дваццатага стагоддзя з’яўляецца Эрых Марыя Рэмарк. Публіцыст, чые выказванні сталі несмяротнымі, прадстаўляў “страчанае пакаленне” − перыяд, калі ў васемнаццацігадовым узросце зусім яшчэ юных хлопцаў заклікалі на фронт, і яны былі вымушаныя забіваць. Гэта ў далейшым стала асноўным матывам і ідэяй творчасці літаратара.Эрых Марыя Рэмарк нарадзіўся 22 чэрвеня 1898 года ў горадзе Оснабрюк. Бацька пісьменніка працаваў пераплётчыкам, таму дом будучага публіцыста заўсёды быў поўны вялікай колькасцю кніг. З ранніх гадоў маленькі Эрых захапляўся літаратурай. З біяграфіі літаратурнага генія вядома, што ў дзяцінстве Рэмарк таксама захапляўся музыкай, любіў маляваць, калекцыянаваў матылькоў, камяні і маркі. У 1916 Рэмарк пайшоў на фронт. Праз год ён атрымаў пяць раненняў і ўсё астатняе час знаходзіўся ў шпіталі.У 1926 адзін з часопісаў апублікаваў раманы “з юнацкіх часоў” і “жанчына з залатымі вачыма”. Гэта і стала пачаткам творчага шляху Рэмарка. З таго моманту ён не спыняў пісаць, ствараючы новыя шэдэўры [4, c. 175].

У 1928 годзе быў апублікаваны раман “Прыпынак на гарызонце”. 1931 год адзначыўся выхадам у свет рамана “Вяртанне”, апавядае аб жыцці ўчарашніх школьнікаў, якія вярнуліся з вайны.Дзве апошнія зімы свайго жыцця Рэмарк правёў з Полетт ў Рыме. Улетку 1970-га ў пісьменніка зноў адмовіла сэрца, і яго паклалі ў бальніцу ў Лакарна. Там літаратар памёр 25 верасня гэтага ж года [5, c. 324].

Твор “Птушкі і гнёзды” з’яўляецца аўтабіяграфічным. Сам пісьменнік з самых першых дзён Другой сусветнай вайны змагаўся пад Гдыняй у якасці кулямётчыка, трапіў у палон, у 1941 годзе здолеў уцячы на Радзіму, дзе працягнуў змаганне ў партызанскім атрадзе. Гэткія ж выпрабаванні выпадаюць на долю і галоўнага героя рамана. “Птyшкi i гнёзды”, бaдaй, caмы бiягpaфiчны твop y гicтopыi бeлapycкaй лiтapaтypы. У iм вeльмi шмaт yклaдзeнa aд acaбicтa пepaжытaгa ягo aўтapaм. Янкa Бpыль i нe нaзывae ягo paмaнaм, a “кнiгaю aднoй мaлaдocцi”, пaпяpэджвaючы чытaчa, штo гэтa твop “нe пpa caмoгa cябe − нe!”, a “пpa нapoд, пpa нaш чac, дзe мeў i мaю cвaё мecцa i я”. І нe тoлькi вa ўcпaмiнax Алecя Рyнeвiчa, aлe мeнaвiтa ў “нямeцкix" paздзeлax шмaт пcixaлaгiчнaй глыбiнi.

У суквецці выдатных беларускіх пісьменнікаў ХХ стагоддзя Янка Брыль займае асаблівае месца. На працягу шасцідзесяці з паловай гадоў пісаў мастацкія творы; многае напісанае ім амаль адразу станавілася класікай і знайшло шырокае прызнанне ў свеце. І гэта зусім не выпадкова, таму што ён належыць да тых мастакам, якія ў глыбінных асновах свайго творчасці і ўсяго жыцця арыентаваны на вечныя ўяўленні аб жыцці і смерці, дабра і зла, і таму, наколькі магчыма, вольныя ад імгненнай надзённа. Як ніхто з беларускіх пісьменнікаў, якія прыйшлі ў літаратуру пасля Другой сусветнай вайны, ён быў гранічна адкрыты свету.

Янка Брыль зрабіў многае, каб упісаць родную літаратуру ў як мага больш шырокі кантэкст сусветнай культуры: “у нас ёсць літаратура. У нас яна будзе — Вялікая беларуская літаратура на нашым багатым, прыгожым і бессмяротным мове”. Гэтыя словы гучаць як загавор і як запавет апошняга беларускага класіка тым, хто працягвае і будзе працягваць яго справу.