Уводзіны
Глава 1. Агульная характарыстыка інтэрнет-дыялогу
1.1. Спецыфічныя асаблівасці беларускага інтэрнет-дыялогу
1.2. Лексіка беларускай мовы ў стылістычным аспекце
Глава 2. Практычная характарыстыка
Заключэнне
Спіс выкарыстанай літаратуры
Дадатак
УВОДЗІНЫ
Інтэрнэт сёння – гэта самая каласальная крыніца інфармацыі, якую ведае чалавецтва. Але шпаркасць і даступнасць сувязі дазволілі выкарыстоўваць Інтэрнэт не толькі як інструмент пазнання, але і як сродак для зносін і забаўкі. А віртуальная камунікацыя, якая паўстала дзякуючы хуткаму развіццю сеткі, спарадзіла асаблівую мову – мову віртуальных зносін. Мноства чатаў, праграма ICQ, блогі (асабістыя дзённікі) – асноўныя спосабы зносін моладзі. Імі карыстаюцца сотні тысяч маладых людзей Беларусі. У апошні час пачаў утварацца асаблівы слэнг, асаблівая мова Інтэрнэт-зносіны, якая паступова перабіраецца ў наша паўсядзённае жыццё.
У цяперашні час у свеце існуе даволі шмат сродкаў, форм і спосабаў зносін, і немалая частка з іх так або інакш звязаная з сучаснымі тэхнічнымі магчымасцямі, якія ў прыватнасці прадстаўлены выкарыстаннем глабальнай кампю’тарнай сеткі – Інтэрнэт (Internet). Гэта, у першую чаргу, звязана з тым, што чалавецтва за апошняе стагоддзе стварыла велізарны скачок у развіцці навукі і тэхнікі, што адкрыла новыя прасторы для дзейнасці чалавека. Так ўзнікненне і развіццё лічбавых і камп’ютэрных тэхналогій, а пасля масавае распаўсюджванне персанальных кампю’тараў, адкрылі новы від ўзаемадзеяння “чалавек-кампю’тар”, а развіццё сеткі Інтэрнэт да ўзаемадзеяння “чалавек-кампутар” дадало магчымасць камунікацыі “чалавек-кампутар-чалавек”.
Варта заўважыць, што інтэрнэт развіваецца даволі імкліва. Так, на сённяшні дзень Інтэрнэт мае каля 15 мільёнаў абанентаў, больш чым у 150 краінах свету, прычым штомесяц памер Сеткі павялічваецца на 7-10 адсоткаў. Хутка расце колькасць выданняў, прысвечаных Сеткі інтэрнэт, што прадвесціць шырокае яе распаўсюджанне, нават у далёкіх ад тэхнікі абласцях. Адным словам, Інтэрнэт ператвараецца з вялікай цацкі для асобных інтэлектуалаў у паўнавартасную крыніцу разнастайнай карыснай інфармацыі для усіх, а таксама становіцца асноўнай формай віртуальных зносін.
У дадзенай працы будзе разгледжана тэма, якая датычыцца асаблівасцей зносін у Інтэрнэце.
Актуальнасць абранай тэмы тлумачыцца неабходнасцю вывучэння зносін у сетцы Інтэрнэт, таму як гэты від віртуальных зносін набывае вялікае значэнне і становіцца адным з асноўных відаў камунікацыі людзей у сучасным свеце.
ГЛАВА 1. АГУЛЬНАЯ ХАРАКТАРЫСТЫКА ІНТЭРНЕТ-ДЫЯЛОГУ
Адзін з найбольш важных феноменаў, які нарадзіла камунікацыйная рэвалюцыя ХХ стагоддзя – Глабальная інфармацыйная сетка – Інтэрнэт (World Wide Web = WWW). Інтэрнэт, па агульным меркаванні, ператвараецца ў віртуальную дзяржаву са сваёй уласнай “кіберкультурай”, тэрыторыяй і насельніцтвам, што не залежыць ад нацыянальных ці палітычных межаў.
Інтэрнэт быў вынайдзены ў канцы 60-х гадоў XX стагоддзя і можа лічыцца ў прамым сэнсе стварэннем перыяду “халоднай вайны” паміж СССР і ЗША. У гэты час ваеннае ведамства ЗША атрымала прыярытэтнае фінансаванне праекта “DARPANET” (Defence Advanced Research Project Agency), мэтай якога было стварэнне надзейнай сувязі паміж геаграфічна аддаленымі камп’ютарамі для абмену дадзенымі і правядзення разлікаў з выкарыстаннем для ўстанаўлення такой сувязі рэсурсаў тэлефоннай лініі.
Зараджэнне Інтэрнэт-зносін у свеце адбылося ў канцы 80-х пачатку 90-х гадоў XX стагоддзя ў сувязі з укараненнем пратаколу IRC (Internet Relay Chat) фінскім праграмістам Jarkko Oikarinen, які вырашыў пашырыць прымітыўную праграму для паведамленняў тыпу “talk” у UNIX і стварыў папулярную і па гэты дзень тэхналогію Chat. Электронная пошта (E - mail) з’явілася ў 1971 годзе, калі амерыканскі камп’ютаршчык Рэй Томлінсан стварыў праграму “S endmsg”, тады ж з явілася і прынятая зараз сістэма адрасавання з сабакам “@”.
Навукова-тэхнічны прагрэс, развіўся на працягу стагоддзяў, прывёў грамадства да таго факту, што за вельмі кароткі адрэзак часу (каля 15 гадоў) велізарная маса людзей (больш за 400 мільёнаў) не толькі прыняла, але і асвоіла новую тэхналогію WWW.
ГЛАВА 2. ПРАКТЫЧНЫ ХАРАКТАР
Разгледзім пазначаныя асаблівасці беларускага інтэрнэт-дыялогу падрабязней.
У Інтэрнэце складаецца новая форма прамовы, фармальна пісьмовая, але канцэптуальна вусна-пісьмовая (менш структураваная, “тэлеграфная”, з наяўнасцю вусна-размоўныx элементаў), якая пазначаецца па-рознаму: “пісьмова-гутарковая гаворка”, “кампю’тарная форма гаворкі”, “інтэрнэт-гаворка”, “кібермова, нетспік, вебліш, нетліш, электронная мова або дыскурс”.
Латінізацыя кірыліцы цесна звязана з уплывам на беларускую мову ангельскай мовы, амерыканізацыі. Вылучаюць некалькі прыступак суіснавання лацінкі і кірыліцы: ўключэнне ў беларускі тэкст фрагмента на замежнай мове; поўная лацінская транслітарацыя беларускага тэксту; напісанне беларускіх літар, па змаўчанні якія паказваюць на лацінскія, якія належаць адпаведным клавішах (З.Ы. = PS, іну = Bye, зды = Pls т – гэта можна лічыць прыватным выпадкам моўнай эканоміі, якія не маюць свайго аналага ў бліжэйшых мовах); стварэнне слоў з фрагментаў кірыліцы і лацінкі (вы DOOM ывать, заLOOPацца); выкарыстанне замест кірыліцы літар лацінскага алфавіту і стварэнне тэкстаў на гэтай аснове (літара «ш» замяняецца літарай «w», «iii», «x» [ch] / "x» [ікс]; «у» / «y»; « ь »/« b »;« з »/« 3 »); стварэнне беларускіх слоў па прынцыпе калькавання, замены метафарычнага ключа або прайгравання аддаленай фанетычнай асацыяцыі (мелкамягкасць = microsoft; шаравары = shareware; дзяўчына = device; разшарыў рэсурсы = to share) [27]. Многія з прыведзеных выпадкаў можна разглядаць як элемент гульнявога пачатку, а таксама можна лічыць праявамі і іншых тэндэнцый – тэндэнцый да ўскладнення або спрашчэнні.
Спрашчэнне назіраецца на ўзроўні арфаграфіі і пунктуацыі з прычыны невыканання правілаў напісання слоў і расстаноўкі знакаў прыпынку. Дадзеная з’ява мае відавочна індывідуальны характар і можа трактавацца, з аднаго боку, як элемент непісьменнасці, а з другога боку, як элемент гульні. Камунікантамі ігнаруюцца межы або статус сінтаксічных і намінатыўных адзінак. Часта сустракаецца напісанне слова ў пачатку прапановы, уласных імёнаў з малой літары. Назіраецца адвольная расстаноўка кропак, косак, шматкроп’я і іншых знакаў прыпынку. Сустракаецца фанетычны прынцып пісьма. Дадзеныя з’явы можна растлумачыць як нізкай моўнай кампетэнцыяй камунікатаў, так і эканоміяй часу. Адзначаецца тэндэнцыя да аналітызму.
ЗАКЛЮЧЭННЕ
Сусветная павуціна Інтэрнэт даўно аблытала нашу мову зносін новымі тэрмінамі. І калі раней ўплыў сеткі было прыкметна толькі ў вузкіх колах нешматлікіх карыстальнікаў, то зараз “Інтэрнэт – неалагізмы” сталі нармальнай мовай і нават модным стылем зносін, асабліва ў асяроддзі моладзі.
У працэсе працы, займаючыся у цэлым вывучэннем мовы Інтэрнэт-дыялогу, вызначыліся і разглядаліся характэрныя асаблівасці Інтэрнэт-мовы.
У ходзе работы былі сфармуляваны вывады, якія маюць практычную каштоўнасць у нашы дні. У прыватнасці, на аснове аналізу тэкставых паведамленняў, зробленыя высновы:
1. У Інтэрнэт-дыялогу найбольш распаўсюджанымі лексічнымі формамі з’яўляюцца абрэвіятуры, а менавіта акронімы.
2. Усе акронімы, якія выкарыстоўваюцца у працэсе камунікацыі, падпадзяляюцца па значэнні і выконваемай імі функцыі на акронімы выразы думкі, эмоцый і ацэнкі, прывітання і развітання, камп’ютэрнай тэрміналогіі і электроннай перапіскі.
3. У працэсе камунікацыі склады, словы, фразы і нават цэлыя прапановы замяняюцца графічна лічбамі.
4. У працэсе камунікацыі быў выпрацавана спецыяльная мова, для якой ўласціва шырокае ўжыванне абрэвіятур. У дадзеным выпадку гаворка ідзе не толькі пра спосаб зносін з дапамогай кароткіх паведамленняў, але і аб новай інтэрнацыянальнай мове, якой ўласцівая прастата, свабоднае стаўленне да нормаў і традыцый, эмацыйнасць і шырокае ўжыванне абрэвіятур.
5. Тэндэнцыя да эканоміі моўных сродкаў з’яўляецца універсальнай і абумоўлена патрэбамі чалавечага мыслення і зносін, а менавіта, найбольш эканамічна здапамогай семантычна ёмістых, але меншых па форме (памеры) знакаў выказаць разнастайнасць аб’ектыўнага свету з яго складанымі сувязямі і адносінамі паміж прадметамі і з’явамі.
6. З пашырэннем аўдыторыі Інтэрнэт-карыстальнікаў у апошнія гады, актывізаваўся працэс адаптацыі ангельскіх абрэвіятур на беларускі манер.
Дынамічнасць і вялікая разнастайнасць падгруп інтэрнэт-мовы, адносна невялікая колькасць яе носьбітаў, а таксама змена папулярных сэрвісаў, на якіх заснавана яго развіццё, не дазваляюць подмове сфармавацца ў адзінае цэлае і атрымаць афіцыйнае прызнанне. Таксама няма перспектыў для выкарыстання гэтай мовы усім грамадствам у тым выглядзе, у якім ён цяпер існуе, за выключэннем тэрмінаў і асобных папулярных слэнгавых слоў, якія часта замяняюць апісанне складаных паняццяў і працэсаў. Таму, існаванне падмовы інтэрнэт-карыстальнікаў як такога, можа быць часовым з’явай, хоць, як і слэнг, ён можа яшчэ доўга выкарыстоўвацца і частка слоў будзе паступова ўваходзіць у класічную мову.
1. Стернін І. І. Сацыяльныя фактары і развіццё сучаснай беларускай літаратурнай мовы // Тэарэтычная і прыкладная лінгвістыка: міжвузаўскі зборнік навуковых прац: у 2 т. Мова і сацыяльнае асяроддзе. Варонеж, 2000. Т. 1. С. 4-16.
2. Сухіх А.А. Лінгвапсіхалагічныя параметры моўнай асобы // Мовы і транснацыянальныя праблемы: матэрыялы міжнароднай канферэнцыі 22-24 красавік 2004 года / Адк. рэд. Т.А. Фясенка; Міністэрства адукацыі і навукі РФ, Ін-т мовазнаўства РАН, Тамбоў. дзярж. ун-т ім. Г.Р. Дзяржавіна, Ін-т даследаванні і развіцця літ. працэсаў у Аўстрыі і свеце - INST (Вена, Аўстрыя). Масква; Тамбоў, 2004. Т. 2.
3. Варты Ю.М. Руская мова і моўная асоба. М., 1987.
4. Багіня Г.І. Мадэль моўнай асобы і яе стаўленне да разнавіднасцяў тэкстаў: аўта-реф. дыс. ... д-ра филол. навук. Л. 1984.
5. Халяціна Л.П. Полікультурная моўная асоба як новы тып моўнай асобы, запатрабаванай новай глабальнай сітуацыяй // Мовы і транснацыянальныя праблемы: матэрыялы міжнароднай канферэнцыі 22-24 красавік 2004 года / Адк. рэд. Т. А. Фясенка;
6. Сцернін І.А. Камунікатыўнае паводзіны і нацыянальная культура // Веснік Варонежскага універсітэта. Серыя Гуманітарныя навукі. 1996. № 2. С. 45-64.
7. Ахрэнава Н.А. Інтэрнэт-дыскурс як глабальная міжкультурная з’ява і яго моўнае афармленне: аўтарэф. дыс. ... д-ра філал. навук: (10.02.19), М. 2009.
8. Бергельсон, М.Б. Моўныя аспекты віртуальнай камунікацыі // Веснік МДУ. Лінгвістыка і міжкультурная камунікацыі.- 2002.- №1.- С.55-67.
9. Мячкоўская Н.Б. Гісторыя мовы і гісторыя камунікацыі ад клінапісу да Інтэрнэту: курс лекцый па агульным мовазнаўстве. М. 2009.
10. Халяпіна Л.П. Моўная і моўная спецыфіка камунікацыі ў Інтэрнэт-асяроддзі // Enthnohermeneutik und Antropologie. Bd.10. M., 2004.
11. Crystal, D. The Language Revolution. Cambridge, 2004.
12. Dormeier S., Esser F. Besonderheiten der Internetkommunikation. München, 2007.
13. http://www.acronymfinder.com
14. http://www.archvuz.ru
15. HTTP: // www.membrane.ru
16. HTTP: //www.mojbred.com
17. HTTP: // www.smiles.com
18. HTTP: // www.wikipedia.ru
19. HTTP: //titowww.narod.ru
20. HTTP: //penpal.ru
21. HTTP: //lib.englspace.com
22. http://evartist.narod.ru
23. HTTP: // www.v K ontakte.ru
24. HTTP: //www.odnoklassniki.ru